PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Manifesto'da Marks ve Engels kapitalizmi öylesine övüyorlardı ki, eğerbu bir burjuva savunucusundan gelse idi utanılacak kadar gösterişçi sayılabilirdi.Burjuvazinin gelişmesi, ticaret serbestisi, dünya pazarları, üretim yöntemlerindekive bunlara ilişkin yaşam şartlarındaki birörneklik sayesinde, (diye yazdılar) Milli farklılıklar ve halklar arasındaki düşmanlık hergün biraz daha azalmaktadır.(1848; 1946 ed. S. 39).Hobson'un emperyalizm açıklamasını uyarlayan Lenin, hem Marks'ın zararsızbir geleceğe olan inancını hem de onun tohumlarının kapitalist toplumdataşındığı fikrini koruyabilmişti.Biz şimdi emperyaizmin ekonomik kuramını, bu bölümün başında ortayaatılan üç soru ile sınayabiliriz. İlk olarak şunu soralım : Ekonomikkuram kendisi ne dereceye kadar iyidir? Burada Hobson'un Keynes stilindekikuramının değeri ile güya emperyalizme sebeb olacak olan kapitalihracı güdüsü arasında bir ayırma yapmak gerekir. Hobson, tabiî "içerdekipazarların sınırsız genişleme gücü olduğuna" inanıyordu. "İngiltere'deüretilen herşey" diye ilave ediyordu. "İngiltere'de tüketilebilir. Yeterki 'gelir' ya da eşyaları talep edebilme gücü, usulünce dağıtılabilsin."(1902; 1938 ed. s. 88). Lenin'in bu konudaki itirazı salt ekonomik olmaktançok, siyasal bir açıdan yapılmıştır. Kapitalist ülkelerin hükümetleri asla uygungelir dağılımı yapamazlar. Öyleyse, burada soru "ekonomik kuramyeterli midir"den "ekonomik şartların siyasal sonuçlara tesir edip etmediği"şekline dönüşüyor. Lenin ve Hobson, ikisi de, emperyalizmi içerdekiaz tüketimin itmesi ile, dışarıda yatırım yapmanın yüksek kârının çekiciliğineyoruyorlar. Arzu edilen şey yüksek kârdır ve Lenin ve Hobsonhemen bunun nasıl elde edildiğinin işadamları ve yatırımcılar açısındanönemli olmadığını söyleyeceklerdir. Ekonomik kuram bizi kendi başına,imparatorluk kurmanın gerekli olduğu sonucuna götürmez. Bu konu aşağıdagözden geçireceğimiz daha sonraki Marksist yazarlar tarafından değişikşekillerde ele alındığından, burada sadece, Lenin ve Hobson'un açıklamalarındaekonomik kuramın, belli şartlar altında, belli artık değerlerinnasıl oluştuğunu izah etmekten başka bir şey yapamadığını söylemekle yetineceğim.Bununla birlikte, şuna inanıyorum ki, ekonomik kuramın çekiciliği,ikinci sınamayı başaramamasına ve üçüncü sınamada güçlüklerlekarşılaşmasına rağmen onun bütünlüğü bozulmadan korunmasına nedenolmuştur.Şunu hatırlamalıyız ki emperyalizm kuramının geçerli olabilmesiiçin, emperyalist ülkelerin çoğu hem kapitalist, hem de ihtiyaç fazlası üretimyapar durumda olmalı ya da böyle olan ülkeler emperyalist diye nitelendirilebilmelidir.İkinci ve üçüncü sınamalar birlikte ele alınabilir. Ku-24