PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

olarak telakki edebilir. Eğer bu kuruluşlar etkili bir biçimde kontrol edilecekseortak önlemler almak şarttır. Artık doğa bir tek devletin kurallarınıaşan, ortak önlemlere gereksinme gösteren çıkar gruplarının oluşmasınayardımcı olmaktadır.Belki de bütün bunlar devletlerin vatandaşlarının ekonomik ve maddiyaşamlarına doğrudan karışmasını gerektirecektir. Pnesya'da BüyükFrederik'in hükümeti askeri ve dış politika işlerinden başka şeylere karışmakgereksinmesini duymayabilirdi. Fakat bugün bir hükümet iktidardakalabilmek için çevre kirlenmesi, beslenme, tam istihdam, boş zamanlarındeğerlendirilmesi gibi şeylerle uğraşmak zorundadır.Devletler birbirlerini rahatsız etmeden politikalarını nasıl eşgüdümiçine sokacaklardır? Çok uluslu şirketlerin, bir devleti diğerine karşı oynayarakkuralları çiğnemelerine nasıl engel olunacaktır? Yirminci yüzyılındördüncü çeyreğinde, ekonomik konularda bile, uluslararası sistemrekabet halindeki emperyalizmlerden öteye birşey olmak zorundadır. Ekolojikkonular devletleri birbirine bağlayan bağlar mı olacak yoksa devletleribölen sorunlar mı yaratacak? Eğer bunlar devletleri birbirine yaklaştıranbağlar olacaksa, devletler üstü kuramlar mı sözkonusu olacak,yoksa, barış içinde birarada yaşayan ama eskisi kadar bölünmüş bir dünyaile mi karşı karşıya olacağız? 1950'lerde Batı Avrupa'da baş gösterenekonomik birlik kımınm siyasal birliğe dönüşeceği konusunda iyimser kuramlargeliştirilmeye başlandı. Ernest Haas Beyond the Nation State(1964) adlı eserinde bu kuramın güzel bir örneğini veriyordu. 1950'lerdekömür ve çeliğe duyulan ortak gereksinme uluslararası işbirliğini geliştirdi,şimdi ortak gereksinme başka şeylere karşı da duyulabilir.Eğer bu tip kuramlara "işlevselci" (functionalist) adını verirsek, gelecektesiyasal birleşmelere doğru gidilebileceğini garanti edebilir miyiz?İşlevselci kuram alanı da insanlık için pek övünülecek birşey değildir.Zira buradaki ana fikir savaşı önlemenin, ekonomik gereksinmelerin biryan ürünü olduğu fikridir, yoksa barış özlendiği için elde edilmeye çalışılanbir nesne olarak görülmemektedir.Güç politikası açısından olaylara bakıldığında işlevselci birleşmenin,ancak "dünya dengeleri" ve "ortak düşman" kavramlarının sınırlamalarıiçinde mümkün olabileceği düşünülebilir. Bavyera ve Prusya hem ortakekonomik ve kültürel nedenler ve hem de ortak bir düşman (Fransa)yüzünden birleşmeye gittiler. Fransa ve Almanya kömür ve çelik gereksinmesive SSCB'den duyulan ortak endişe yüzünden birleşme yolundalar.Afrikalılar ortak miras ve koloniyal devletlere karşı husumetleri yüzündenbirleşiyorlar. Fakat Merih'ten gelecek düşmanlar bir kenara bırakılırsa,bütün dünyayı birleştirecek böyle ortak nedenler yoktur.135