PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

temik de olsalar, indirgeyici de olsalar, devlet-içi düzeyden devletler üstüdüzeye kadar her düzeydeki olaylar ile uğraşırlar. Kuramlar, hangi konuile uğraştıklarına bakılarak indirgeyici ve sistemik diye adlandırılmazlar.Onlara nitelikleri, ellerindeki malzemeyi nasıl düzenlediklerine bakılarakverilir. İndirgeyici kuramlar, uluslararası sonuçları ulusal ya daulus-altı unsurlara dayanarak açıklarlar. İç etkenlerin dış sonuçlar doğurduğuiddiası bu tip kuramlara aittir. N—X onların kalıbıdır. Uluslararasısistem, eğer düşünülebilmişse, yalnızca bir sonuç olarak algılanır.İndirgeyici bir kuram bir bütün hakkında değil, o bütünü oluşturan parçalarındavranışları hakkında bir kuramdır. Bir kere parçaların davranışınıaçıklayan bir kuram oluşturuldu mu, bütünü açıklamak için ilavebir gayrete gerek yoktur. Örneğin, bu çalışmanın başlarında incelenenemperyalizm kuramlarına göre, uluslararası sonuçlar, sadece, devletlerinayrı ayrı sebep oldukları sonuçların bir toplamından ibarettir. Vebu devletlerin her birinin davranışı onun iç özellikleri aracılığıyla açıklanabilmektedir.Hobson'un kuramı, genel bir kuram olarak alındığında,ulusal ekonomilerin işleyişi ile ilgili bir kuramdır. Bu kuram, bellikoşullarda talebin neden azaldığını, tüketimin niçin düştüğünü ve kaynaklarınneden kapasitenin altında kullanıldığını açıklamaktadır. Hobson,kapitalist ekonomilerin nasıl işlediğini öğrenmekle, kapitalist devletlerindış politika davranışlarını anlayabileceğine inanıyordu. Hobson, sonuçlarınözelliklerine bakılarak kestirilebileceğini düşünmek gibi temel biryanlış yaptı. Bunu yapmak, şu iki ifade arasında fark yoktur demek gibibirşeydir: "O, huzur bozucu bir kimsedir" ve "O kimse huzur boyuyor".İkinci ifade birincisinden çıkan bir ifade değildir, çünkü bir aktörünözelliklerinden doğan bir şey yalnızca bu özelliklerden kaynaklanmayabilir.Özelliklerden, sonuçların ne olacağı, eğer sonuçlar aktörlerin ilişkilerineve içinde bulundukları durumlara bağlı ise, kestirilemez.Öyle görünüyorki pek az kimse, uluslararası siyasal sonuçların devletlerinözellikleri tarafından etkilenmekten öteye, saptandığına da inanmaktankendini alıkoyamıyor. Hobson'un yanlışı, onsekizinci yüzyıldan buyana hemen herkes tarafından yekrarlanıp duruyor. Büyük devlet politikalarıtarihin ilk zamanlarında bütün devletler, (hem de bir çoğu mutlakiyetçiolmak kaydıyla) monarşik yönetime sahiptirler. Güç politikasıoyunu acaba uluslararası politikanın gereklerinden ötürü mü, yoksa otoriterrejimler güç edinme yanlısı oldukları için mi oynanıyordu? Eğer busorunun ikinci bölümü için cevap "evet" ise, o vakit büyük ulusal değişikliklerinuluslararası politikayı değiştirmesi kaçınılmazdır. Böyle değişikliklerAvrupa ve Amerika'da en çarpıcı biçimde 1789'dan sonra ortayaçıkmaya başladı. Bazıları için, demokrasi, dünya barışını sağlayabilecekdevlet rejimi olarak algılandı, başkaları ise daha sonraki bir çağda sos-75