PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

pazar halidir. İktisatta, şirketlerin çevresi olarak alınan pazar kavramıiyi tanımlandığı için, pazarın ve şirketlerin derecesi araştırılabilir. Kaplan'dadevletlerin çevrelerinin işlemsel ve ayrı bir tanımı hiç bir zamanverilmemiş. Demekki Kaplan sistemi ve altsistemin etkilerinin naısl araştırılacağıkonusunda bize hiç bir öneride bulunmuyor. Böylece sisteminveya altsistemin başatlığı konusunda gevşek değimlerle tatmin olmak zorundakalıyor.Kaplan'ın ikinci önkoşula uymamasının sonuçları şimdi belirginleşiyor.Bir sistemi, birbirleri ile ilişkili bir değişkenler seti v.s. diye tanımlamak,belli bir değişkenler gurubunun neden bir set oluşturduğunu tanımlamayıgerektirir. Kendisinin de söylediği gibi "bir sistem zamaniçinde bir kimliğe sahip olduğuna göre, onun, değişik zaman dilimlerindealdığı değişik biçimleri anlatabilmek gereklidir. Aynı zamanda, değişikdurumların oluşmasına neden olan değişken değişikliklerini bulmakta önemlidir" (1964, s. 4). Bu iyi hoş, fakat sistemin kimliğini saptamakiçin önerdiği ölçütler zayıf ve tam değil. Açıktır ki, bir sistemin değişikdurumlarını anlatamıyorsak ve onları doğuran değişkenleri belirtemiyorsakelimizde bir sistem yok demektir. Ancak, sadece bunu söylemek, asılsoruya yani, bir seti oluşturan şeyin ne olduğu sorusuna bir cevap vermiyor.Kaplan bu soruya yanıt vermek yerine, onun önemini vurguluyor.Kendisinin her sisteminin "modeli" aslında model değil, uluslararası ilişkilerianlamak için önemli olduğu varsayılan bir takım değişkenler topluluğudur.Bir başka Kaplan'ın, Abraham Kaplan'ın işaret ettiği gibi,"Bir sistem, bir başka sistemin modeli olduğu zaman, onlar birbirlerineiçerikte değil, biçimde benzerler". A. Kaplan şunu da ilave ediyor, yapısalözellikler büyük ölçüde hayaldirler zira, onlar sadece ilişkilerin içeriğideğil biçimi ile ilgilidirler (1964, s. 263-64). Morton Kaplan, biçim sorunuile ilgilenmiyor bile. Bu, doğal olarak, onun hareket-sistemi yakınlığındandoğuyor. Kaplan değişik sistemleri onların yapılarına göre düşünmüyor,bunun yerine onları birleştirici faaliyetler ölçeğine göre sıralıyor(19964, s. 21). Kaplan'ın ne yaptığını bilmek, kendisinin aksi haldehayretle karşılanması gerekecek olan şu sözlerine anlam kazandırıyor: "Kuram —ve özellikle sistem kuramı— değişik disiplinlerden almandeğişkenlerin birleştirilmesine izin veriyor" (M.A. Kaplan, 1964'de yeralan 1957 baskısının önsözü). Değişik alanlardaki değişkenler normal olarakiçerikleri açısından da farklılık gösterirler. İçerik farklı bile olsa, benzerolanlar arasında ödünç almalar meşrudur. Biçimdeki benzerlik, disiplinlerarasında, kuram ve kavramları uygulama olanağı sağlar. İşte buödünç almalarda genel-sistem kuramının olası önemi yatmaktadır. Değişkenlerinödünç alınması, eğer olanaklı olsa bile, entellektüel çalışmalarıileriye götürmez. Çünkü değişkenlerin ödünç alınıp, almamıyacağı69