PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

sındaki korelasyonu naklediyorlar. Gerçi çıkardıkları sonuçlar yeterincemütevazi, fakat zaten bundan başka ne yapabilirlerdi ki?Şimdi söylenen uyarı mahiyetindeki sözlere, bir de genel uyarı ilaveedilmelidir. Sıkı, deneysel sınamalar yapılırsa, bu insanın bilimsel açıdançok tatmin edebilir. Ancak, bir kuram eğer genel ifadelerle ilerisürülebiliyorsa, teşhir edilebilir sınırlar içinde olmakla birlikte maalesefçok geniş olan beklentilere yol açıyorsa, o vakit ondan çok kesin varsayımlarçıkarmaya çalışmak ve bunları deneysel olarak sınamaya gayretetmek, kuramın üstüne fazla yüklenmek demek olur. Muğlak bir kuramınbilimsel sınamaya tabi tutulması, kuramın sınanmasından çok,sınama yöntemi üzerinde bir çalışma olacaktır. Ayrıca, bilimsel sınamanınçok erken uygulanması, potansiyeli olan ancak henüz pek geliştirilememişkuramların terkedilmesi sonucunu da doğurabilecektir (cf. Rapoport,1958).O halde ne yapabiliriz? Eldeki kurama uygun bir biçimde, yukarıdaaçıklanan yedi aşamadan geçilebilir. Elimizdeki veri ve yöntemlerin başedebileceğişeylere tabi kalmak yerine, kuramın bizi ne beklemeye götürebileceğisorulabilir. Karmaşık yöntemler ve kesin hesaplar içine girmedenönce, beklentiler kişinin (çoğunlukla tarihi olan) gözlemleri ilekarşılaştırılabilir. Bir kuramın, mantıkî, tutarlı ve inanılır olduğu gösteirlmeden,onu ayrıntılı sınamalara tabi tutmak saçmadır. Bir kuramınmantıki, tutarlı ve inanılır olduğu görüldüğünde sınamaların katılığı vekarmaşıklığı kuramdan çıkarılacak beklentilerin kesinliği veya genelliğineuydurulmalıdır. 11 •Buraya kadar kuramın anlamı ve kuram inşası ile sınanması üzerindedurdum. Kuramlar, yasa koyma gayretlerinden, bu çabalar başarılıolsa bile, doğmazlar. Bir kuramın inşası birincil bir iştir. Bizi ilgilendirenuluslararası davranış kalıpları veya olayların açıklanabilmesi içinneler üzerinde durulacağına karar verilmelidir. Bunun dışında bir yollasonuca gidilebileceğine inanmak, değişen her şeyin bir değişken olduğugibi fevkalade gayri bilimsel bir görüşü benimsemek olur. Ufak bir kurambelirtisi olmadan bazı ilişkilerin var olup olmadığını araştırmak görülmezbir hedefin yönünde kurşun atmak demek olur. Hedefi vurmakiçin sadece daha çok fazla mermi harcanmakla kalınmaz, tam hedef vurulsada kimsenin haberi olmaz. İşin püf noktası, belli ki, kuramsal kavramları,varsayımlar çıkartılıp sınanabilsin diye birkaç eğişkene bağlıyabilmektedir.Burada bizim sorunumuz, bunun uluslararası ilişkilerde nederecede ve ne kadar iyi bir şekilde yapıldığını araştırmaktır.18