PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Ekonomik çıkarlar ve unsurlar, toplumsal guruplar ve bunların ihtiraslarıdevletin yapısının çoğunu simgelerler. Hobson ve Lenin ile Veblenve Schumpeter devlet davranışlarının dinamiği hakkında güçlü, derin veorijinal şeyler öne sürüyorlar. Devletin politikasını tayin eden şeyler aynenbu kuramların söylediği gibi bazen esas itibariyle ekonomik, bazen deesas itibariyle sosyal ve politik olabilirler. Fakat onların genel kuramlardiye sundukları şeyler sonuç olarak en iyi bir yorumla kısmî kuramlaroluyorlar. Stanley bu gerçeği gözler önüne sermiştir. Bunun neden böyleolduğu izah edilebilir mi?Emperyalizm kuramları, uluslararası siyasetin kuramlarını oluşturmastratejisi olarak indirgemeci yöntemin yetersizliğini-ortaya koyuyor. Herçeşit ülke emperyalist politika izlemiştir. Belli cins ülkelerin emperyalizmeneden olduğunu iddia eden bir kimse, dürüst olmak istiyorsa, başka zamanve mekânlarda başka çeşit ülkelerin de emperyalist olduğunu söylemelidir.Oysa, incelediğimiz kuramlar emperyalist bir ilişkinin bizzat emperyalistülkenin bazı özelliklerinden dolayı ortaya çıktığını iddia etmektedirler.Böyle kuramlar, bir uluslararası dengesizlik durumunun emperyalizmdiye adlandırılabilmesi için, yalnızca daha güçlü tarafların bir kontrolve etkileme hali içinde bulunmasına inanmayı gerektirmektedir. Böylece,çoğu ekonomik kuramlara göre, güçlülerin zayıflar üzerinde sahip olduğuuğursuz etki ancak güçlü devletler kapitalist ise varolabilmektedir.Ancak buna inanmak güçtür. Örneğin Mao Çe Tung'un kapitalist ülkelerinemperyalizmin yegâne nedeni olduğuna inanıp inanmadığı merak edilebilir,ama biliyoruz ki Çu En Lay böyle düşünmüyordu. 29İncelediğimiz indirgeyici kuramlar uluslararası sonuçları devletleriniç özelliklerine işaret ederek açıklama çabasındadırlar. Bu kuramların birsonucu, güçlülerle zayıfların, eğer güçlüler doğru bir şekilde kurulmuşise, emperyalist bir bağ olmadan birarada yaşıyabilecekleri imajıdır. Eğerbu gerçekleşirse, o vakit zayıfların bağımsızlığı kuvvetlilerin kendi çıkarlarınınbilincindeki irfanı sayesinde güvence altında olacaktır. Böyle iddialardabulunan kuramlar, ima yoluyla da olsa uluslararası çatışma vesvş için geçerli bir uluslrrası politik neden olamıyacağını söylemiş olurlr.Savaşın nedenleri bir kısım veya bütün devletlerin içinde vardır. Fakateğer nedenler tedavi edilirse, belirtiler ortadan kalkar mı? Buna inanmakgüçtür zira yalnız "kötü" tip devletler değil, her çeşit devlet söz konusukuramlar, birçok tür devlet emperyalist davranış içinde bulunduğuna göre,insanı tatmin etmiyor.Bazı alanlarda indirgemeci kuramların iyi işlediklerini biliyoruz. Ohalde emperyalizmin indirgemeci kuramları neden iyi netice vermiyor?Onların başarısızlığını kuruluş ve uygulama biçimlerini incelemeden ön-37