PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

len değişiklikleri dikkatli bir çözümlemeye (analize) tabi tutmakla yapılabilir.25 Böyle bir inceleme bazı ana madde üreticilerinin zaman içindeçok iyi duruma geldiklerini göstermektedir. O halde bunlar başkalarınıemperyalistçe sömürmekte midirler? 1974'te petrol ve besin maddeleriihraç edenler zenginleştiler. Az gelişmiş Arap ülkeleri ve gelişmiş KuzeyAmerika ülkeleri diğer birçok ülke ile karşılaştırıldığında çok başarılı oldular.Birinciler (Araplar) Galtung'un sömürülen ülkelerine en iyi örneklerdi.Bunlar duruma tabiatın meyvalarmı satarak geldiler. Aynı zamandaAmerika dünyanın başta gelen besin maddesi satıcısı ve Galtung'-un emperyalist ülke modelinin ta kendisidir. Galtung'un kuramı yalnızaçıklamalar yapmaktan çok betimlemeler yapmakla kalmıyor, aynı zamandakendisinin betimleme kategorileri, gerçeklerle de uyuşmuyor.Galtung, anlaşılan, ticaretin ham maddelerden mamul maddelere olanpek kalıcı ve kararlı eğiliminden haksız sonuçlar çıkartmış. Fakat bu eğilimlerhem her mal için geçerli değildir ve hem de sonsuza dek devametmez. Ticaretin şartlarında değişiklikler oldukça bazı ülkeler uluslararasıticaretten daha çok kazançlı, bazıları daha az kazançlı çıkıyorlar. îçte vedışta fakirler, kendilerine çok az ihtiyaç duyulduğu için yabancılaşıp, bunalımasürükleniyorlar. İşsizlerin sömürüldüğü nasıl söylenebilir? Çok bololan maddeleri üreten ülkelerin düşük fiyatlar vererek zengin ülkeleresübvansiyon sağlamak üzere sömürüldüğü nasıl söylenebilir? Eğer zenginülkeler onların mallarını almasa fakir ülkeler muhakkak ki daha da fakirleşecektir.Buna rağmen Galtung, zengin ülkelerin fakir ülkeleri sömürdüğüne,onların ekonomik gelişmesine mani olduğuna ve onların iç ve dış bütünleşmeleriniengellediğine inanıyor (1971, ss. 89-90). Galtung, eğer bu doğruise, neden doğru olduğunu açıklamıyor. Bununla beraber, betimleyicisözleri, kendi düşünüşüne göre, emperyalizmin nedeninin bağımlı ülkelerolduğunu ima ediyor. Bu ülkelerde var olan ekonomik ve toplumsalbölünmeler, gelişmiş ülkelerin bunları ticaret, yatırım ve çok uluslu şirketlerinfaaliyetleri aracılığıyla sömürmelerine çanak tutuyor. Bunun nedenböyle olduğunun açıklanması, yeni bir ekonomik ve siyasal gelişmekuramına ihtiyaç gösterecektir. 26 Çünkü, Galtung iç şartların emperyalistilişkilerin gelişmesine izin verdiğini söylemektedir. Böylece, emperyalizmhakkında, indirgeme yoluyla geliştirilmiş bir kurama daha sahip olabilirdik.Herhalükârda, Galtung'un önce kuramına soktuğu, sonra ondan çıkardığıana sonuç, zenginlerle fakirler arasındaki emperyalist ilişkinin,birincilerin refahının ve ikincilerin ızdırabının başlıca izahı olduğudur.O takdirde dünyanın kuzey ve batısındaki ülkelerin güney ve doğusundakilerifakirleştirip fakirleştirmediği ve bundan ötürü ötekilerin zenginle-32