PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

atı toplumlarının "Sovyet Bloğunun" bazı yöntemlerini kabullenmesi olasımıdır? Bunun aksine, Moskova, Pekin ve benzer ülkelerde bir parçaliberalleşme mümkün değil midir? Henüz bu benzeşmenin derecesi ve bununuluslararası politikaya yapacağı etki hakkında bir fikrimiz yok eğerABD ve Rusya birbirlerine ABD ve ingiltere'nin olduğu kadar yakın olsalarittifakların ve askeri hazırlıkların önemi ortadan kalkar mı? Doğu veBatı Almanya birleşirse ne olur? Uluslararası politika iki Almanya birleşirsene hale gelir?Uluslararası sistemleri inceleyen geleneksel yaklaşım sahipleri devletlerarasındaki benzerliklerin dostça geçinme demek olmadığını hemensöyleyeceklerdir (Waltz, 1959). Eğer Japonlar Batı Avrupalılara benzerlerseBatılılarla Japonlar arasındaki savaş olasılığı azalır mı? Benzeşmebazen ekonomik açıdan benzeşme demek olabilir. Bu durumda iki taraftakıt olan aynı şeyleri isterlerse, sürtüşme, hatta silahlı çatışma çıkabilir.Hiç kimse benzeşmenin tam olacağını bekleyemez. Herkes şehirleşme,çevre kirlenmesi, rahata alışma yönünde birbirine benzemeye başlasa da,sosyalist blok, çoğulcu dünya ve üçüncü dünya arasında her zaman barışçıolmayan farklılıklar sürefcektir (Kissinger, 1966).GELECEKTEKİ SORUNLAR: ÜLKE İÇİ ÇIKAR ÇATIŞMALARIÖldürücü silahların yayılması ve otoriteye karşı direnmenin dışındadevlet bağımsızlığını zedeleyen başka etkenler de vardır. Özellikle 1960'-larda ve 1970'lerde ortaya çıkan teknolojik ve ekonomik gelişmeler bu etkenlerinortaya çıkmasına neden olmuştur. Hiç bir devlete ait olmayanve yalnız kendine karşı sadakat duyan "devletler ötesi" aktörlerin yaniçok uluslu şirketlerin ortaya çıkması uluslararası politikada alışılmış açıklamalarınyapılmasını zorlaştırmaktadır (Vernon, 1971; Nye ve Keohane,1971; Huntington, 1973. Bu söylenenler sadece kapitalist dünya için geçerlidir.Ulusuna karşı sadakat duymayan firma yöneticisi yalnızca özelsektörde mi vardır? Belki de bu eğilim sosyalist blok içinde de bulunabilir.Örneğin ulusal çıkarla her zaman bağdaşmayabilen kişisel veya brokratikçıkarlara hizmet duygusu buralarda da görülebilir.Yukarıda dile getirilen sorunun bir çözümü çok uluslu şirketlerin anaşirketin bağlı olduğu ülkeye sadakat duyacağını varsayarak çözülebilir.Bu açıdan bakınca, Intercontinental otellerinin Amerikan dış politikasın^destek sağladığı, British Petroleum şirketinin İngiltere'ye bağlı olduğudüşünülebilir. Günümüzde şirket yöneticileri halâ kendilerini vatanseverolarak görmek isterler. Bunların vatansever olabilmeleri için de bir "vatanlarının"olması gerekir. Böylece Kanadalıların, Kanada'nın pek çok128