PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

cesi olduğuna inanmakta; bazıları da onun çoğu savaşlara neden olarakdevletleri ortadan kaldırdığına inanmaktadır. 32Bu kargaşanın içinden çıkılabileceğine inanmak Don Kişot'ca bir şeygibi görülebilir. Buna rağmen bunu deneyeceğim. Kuram hakkındaki bazıverileri hatırlamakta yarar var. (1) Bir kuramda en az bir kuramsalvarsayım vardır. Bu çeşit varsayımlar olgulara dayanmayabilir. Dolayısıile, bunların doğru olup olmadığını sormak haksızlık olur, ancak bunlarınyararlı olup olmadığı sorulabilir. (2) Kuramlar neyi açıklamak iddiasındaolduklarına bakılarak değerlendirilmelidir. Güç dengesi kuramı devletlerinhareketlerinin sonuçlarını belli şartlar altında açıklamak iddiasındadır.Bu sonuçlar devletlerin politikalarında amaç olarak sayılmıyabilirve onların hareketlerini yapmalarına sebeb olan saiklerce belirtmeyebilir.(3) Kuram, genel bir açıklama sistemi olarak, özel durumlardaaçıklayıcı olmayabilir.Güç dengesi kuramı ve onun eleştirmesi ile ilgili fikir kargaşası buüç noktanın yanlış anlaşılmasından ortaya çıkmaktadır. Doğru ifade edildiğizaman güç dengesi kuramı, devletler hakkında bazı varsayımlardanişe başlar: Devletler, en azından varlıklarını korumak ve en çoğundanevrensel başatlık arzusunda olan bütüncül faktörlerdir. Devletler ya daonlar adına hareket edenler bir dereceye kadar makul bir şekilde, amaçlanansonuçlara ulaşabilmek için ellerindeki araçları kullanırlar. Bu araçlariki genel kategoriye girer: Iç gayretler (ekonomik varlığı arttırma çabaları,askeri gücü arttırma çabaları, zekice stratejiler geliştirme çabaları)ve dış gayretler (kendi ittifakını güçlendirme ve büyütme faaliyetleriveya karşıt ittifakı zayıflatma gayreti). Çeşitli dış kombinezonlardasaflara ayrılma oyunu üç ya da daha fazla oyuncu gerektirir ve bir güçdengesi sisteminin de en azından bu sayıya gereksinme gösterdiği söylenir.Bu beyan yanlıştır. Çünkü, iki devletli bir sistemde denge politikasıyine devam eder, ancak başlangıç halindeki bir dış dengesizlilik iç çabalanyoğunlaştırarak bertaraf edilmeye çalışılır. O halde kuramın varsayımlarınaonun işleyebilme şartlarını da katmamız gerekir: İki ya dadaha fazla sayıda devlet kendi kendilerine yardım etme durumunda biraradayaşarlar. Bu sistemde zayıflayan ülkenin yardımına gelecek ya daelindeki her türlü aracı kullanarak güçlenmek isteyeni durduracak üstünbir gücün bulunmadığı bir hal mevcuttur. O halde kuram, devletlerinvarsayılan güdülerinden ve bunlara karşılık olan hareketlerinden oluşmaktadır.Kuram, bu hareketlerin oluşturduğu sistemden doğan kısıtlamalarıbetimlemekte ve beklenen sonuca işaret etmektedir; yani güç dengesininkuruluşunu anlatmaktadır. Güç dengesi kuramının aynen ekonomistlerinverdiği anlamda bir mikro kuram olduğuna dikkati çekmek isterim.Sistem, aynen ekonomideki pazar gibi, kendi birimlerinin hareket42