PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

ul etmiş olsunlar". Ancak devletler "oyunun aynı kurallarını" benimserlerve "aynı sınırlı değerler için" oynarlarsa, o vakit güç dengesi "uluslararasıistikrar ve ulusal bağımsızlık konusundaki görevini" yerine getirebilir.(Morgenthau, 1973, s. 219-20).Bizim Kuram hakkındaki ikinci önerimizin konusuna giren ve onunlayakından ilgili yanlışlar, (1) güdü ile sonuç arasında mutlak bir ilişkivarsaymak ve (2) aktörlerin hareketlerinin sonuçlarına bakarak hareketkuralları çıkarmaktır. Nerede hata yapıldığı, ekonomik bir benzetme yaparak,açıklığa kavuşturulabilir. Tam rekabetin olduğu bir ekonomide,herkesin kâr etme mücadelesi içinde oluşu kâr oranını düşürür. Statikşartlar altında kâr mücadelesi yeterince uzun sürerse herkesin kârı sıfırolacaktır. Bu hale bakarak herkesin kârını asgariye indirme çabası içindeolduğu sonucunu çıkartmak ve rakiplerin sistemin işleyebilmesi içinbu gayeyi benimsemeleri gerektiğini düşünmek abes olacaktır. Halbukiuluslararası politikada, devletlerin karşılıklı etkileşmelerinin sonuçlarınabakılarak çıkartılan kuralların aktörlere salık verildiği ve sistemin devamıiçin bunun gerekli bir şart olduğunun söylendiğine sık sık rastlanmaktadır.Böyle sıkça yapılan hataların hata olduğuna sıkça işaret edildiğihalde, bu bir işe yaramamaktadır. S.F. Nadel bunu basitçe ifade etmiştir: "Davranıştan çıkartılan bir düzenlilik, davranışa kılavuzluk edemez"(1957, s. 48. 35Güç dengesi ifadelerinin nerede yoldan çıktığına işaret ettikten sonraşimdi de onun doğru olarak kullanıldığı yerleri göstereyim. Bunu yaparken"Kural" sorununu açıklığa kavuşturacağım. Bunu yaptıktan sonra,kuram hakkındaki az önce kendisinden söz ettiğim üçüncü öneriyi elealacağım.Bir "kendi kendine yardım" sisteminde, kendisine yardım etmeyenya da diğerlerinden daha az yardım edenler gelişemez ve kendilerini tehlikelereaçık bırakır. Devletlerin böyle istenmeyecek sonuçlardan çekinmelerionların güç dengesini yaratacak biçimlerde davranmalarına yol açmaktadır.Dikkatinizi kuramın, rasyonellik veya değişmez bir istek olmasıhususunda hiç bir varsayımı gerekli görmediğine çekerim. Kuramyalnızca bazıları başarılı olursa başkalarının onları taklit edeceğini veyayokolacaklarını söylemektedir. Açıktır ki eğer bütün devletler varlıklarınıdevam ettirme arzularını kaybederse sistem işlemiyecektir. Fakat birkısmı bu arzuyu gösterir, diğerleri birleşmeler v.s. yoluyla bu arzuyu göstermezlersede sistem iyi işleyecektir. Ayrıca bütün rakip devletlerin durmadangüçlerini artırma çabası içinde olacaklarını varsaymak da gerekmeyecektir.Bununla birlikte bazı devletlerin başkalarını zayıflatmak veyayoketmek için güç kullanma olasılığı, devletlerin rekabet sisteminden45