PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

tıyormuş gibi bahsetmektedirler ki, bazı bakımlardan bu doğrudur. Ancakeğer amaç uluslararası politikayı anlayabilmek ise, dünyanın bütününübir çözümleme birimi olarak ele almak yanlıştır. Dünya, karşılıklı bağımlılıkiçindeki paçalardan değil, bazen bğımlılık, bazen de bağımsızlık gösterenbirimlerden oluşmaktadır. Dünyayı bir bütünmüş gibi ele alanlar,ekonomik ve diğer zenginliklerin eşitsiz bir biçimdeki dağılımını ve bununsiyasal sonuçlarını gözardı ederek uluslararası politikanın yapısınıyanlış tanımlamış oluyorlar. Zenginliklerin bu eşitsiz dağılımı siyasal sonuçlarıbakımından pek önemli bir öğedir. Ekonomik bakımdan başkalarınanisbeten az bağımlı olan devletler, siyasal kararlarını sadece siyasalamaçlar güderek alabilirler. Bağımlı devletlerin politikalarını saptama özgürlükleridaha katı bir biçimde sınırlanmıştır.Sakin zamanlarda, devlet adamları dünya dayanışmasından söz ederler.Oysa, bunalım anları gerçekleri ortaya çıkarıverir. Örneğin, 1973A.rap-İsrail savaşını ve buna paralel olarak patlak veren petrol krizinidüşünelim. Petrole bağımlı olan, ve petrol aldıkları ülkelere karşı kullanılabilecekpek az kozu olan ülkeler ya durumlarını karşı tarafa izahetmeye ya da paniğe kapılmaya mahkumdurlar ve çoğu ikisinden de birparça yaptılar. Amerika Birleşik Devletleri petrol ihraç eden ülkelerinhareketlerini fazla itiraz etmeden kabullenebilmişti çünkü toplam enerjitüketiminin sadece % 2'si oranında bir miktarını Orta Doğu ülkelerindenithal ediyordu. Dolayısı ile, ABD, Araplarla İsrailliler arasında barışınsağlanması için bazı girişimlerde bulunabilecek ve çıkarları dengelemeyeçalışabilecek durumda idi. Dünyada devletlerin durumları birbirlerindenfarklıdır. Hareket özgürlükleri ve olanakları da aynı biçimde değişiklikgösterir.Yapılar, onları oluşturan ana öğelere göre tanımlanmalıdırlar. EğerCharles P. Kindleberger, "Ekonomik bir birim olarak ulusal devletin işibitmiştir" (1969, s. 107) demekte haklı olsa idi, uluslararası politikanınyapısını yeniden tanımlamak gerekecekti. Bu gerekli olacaktı, çünkü devletlerinekonomik olanaklarını, diğer olanaklardan ayırmak mümkün değildir.Yüksek ve alçak politika alanları arasında yapılan ayırım genellikleyanlış yapılmaktadır. Devletler, ekonomik araçları askeri ve siyasalamaçlar için; siyasal ve askeri araçları ekonomik amaçlar için kullanırlar.Kindleberger'in ifadesinin biraz farklı bir biçimi belki bir parça dahageçerli olabilir: "Bazı devletlerin ekonomik varlıklar olarak değeri kalmamıştır,başka devletlerin ise durumu farklıdır." Böyle bir ifade uluslararası'politika kuramı için bir sorun yaratmaz, çünkü uluslararası politikazaten eşitsizliklerle uğraşmaktadır. Büyük devletler, uluslararası82