PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

çuluktan kurtulup liberallerin ve enternasyonalistlerin alkışlayacağı amaçlarayönelmeleri daha 30-40 yıl alırdı. Fransızların, Almanların veya Amerikalılarınyeniden bir dünya hakimiyeti kurmak istemedikleri zamanınsınamasına gereksinme gösterir. Yalnız Amerika'dan bahseden FrankKlingberg (1952), Amerika'nın belli dış politika devreleri geçirdiğini saptamışve Vietnam'daki savaşa gösterilen tepkiyi 15 yıl öncesinde tahminetmişti. Klingberg 1776'dan beri Amerikan dış politikasının, düzenli olarak,içe-dönüklük ve dışa-dönüklük devrelerini her 24 yılda bir geçirdiğiniiddia etmiştir.En azından Asya ve Afrika halklarının yabancıların boyunduruğunakarşı direnişleri, Avrupalılar, Amerikalılar veya Japonlar yeniden başatolma arzusu gösterseler bile, yüksek düzeyde kalacaktır. Eğer dünyadayeniden bir "güç kazanma savaşı" olacaksa, bu asla Avrupa'nın dünyanınbir çok bölgesini kolonileştirirken olduğu gibi tek yanlı kalmayacaktır.Avrupa'lılar veya Amerikalılar bir yere asker gönderirken, söz konusuülkelerdeki demokratik, ekonomik ve kültürel etkileri hesaba katmak zorundaolacaklardır. Hesabı yaparken, bu modelin bir yerine kitlesel laikhareketlerin oluştuğunu ve modelin çöktüğünü görmüşüzdür. Kuram endüstrileşmeninaskeri hazırlıklara ve militarizme yardımcı mı engelleyicimi olduğu konusunda kararsızlık gösteriyor. (Schumpeter, 1951) dahasonra endüstriyel kapitalizmin emperyalizme ve geniş askeri hazırlıklaragereksinme duyduğu hakkındaki ekonomik determinizmin kuramlarınageri döneceğiz.Endüstrileşme aynı zamanda şehirleşmeyi ve bir miktar zenginliği beraberindegetirir. Bir zamanlar subayları toprak sahiplerinden, askerleriküçük çiftçilerden olan bazı toplumlar artık böyle hazır insan gücü rezerveleribulmakta güçlük çekeceklerdir. Modern toplumun nisbeten zenginhayatı genç adamları, eskiden çiftçilik hayatında olduğu gibi askeri biryaşam için şartlandıramamaktadır. Buna bir de disipline karşı şüpheciduyguları katarsak bunun sonucu dış çıkarlara pek açık olmayan bir eğilimolabilir bütün bunların bir denge içinde tutulabileceği ancak ümitedilebilir. Belki Ruslar Moskova'da FİAT otomobilleri ile gezmek isteyecekler,Çinli ve Vietnamlı gençler sert ve disiplinli bir askeri hayataeskisi kadar kolay alışamayacaklardır. Böyle eğilimlerin gerçekleşmesiümidine bel bağlamak tehlikelidir, zira "Zenginler daha da zenginleşmektefakirler daha da fakir düşmektedirler."Eğer dünyadaki bütün toplumlar belli bir otoriteden hoşnutsuzlukhatta bir ölçüde yumuşak bir kural tanımazlık içine giriyorsa, bu toplumlararasındaki benzerliklerin, sonunda ayrılıklardan baskın olacağı tezinidestekleyecektir. Ekonomileri yönlendirme çabalarının arttığı bu çağda127