PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

kopmalarını zorlaştırmaktadır. İşbirliği sayesinde ortak çıkarların sağlanabilmesiolasılığı, bu çıkarların ne şekilde paylaşılacağı sorusunun devletlertarafından sorulmasına yol açmaktadır. Önlar "İkimiz de kazançlıçıkacak mıyız?" diye sormak yerine "Kim daha kazançlı çıkacak?" diyesormak zorunda kalmaktadırlar. Eğer beklenen bir kazanç meselâ ikiyebir oranında paylaşılacaksa, bir devlet kendi üstün kazancını ötekini yoketmekveya ona zarar vermek için kullanabilir. Hatta ikisi için de yüksekkazanç olasılığı, biri diğerinin bu arttırılmış gücünü nasıl kullanacağı hususundaendişe içinde olduğu sürece, işbirliği ortaya çıkarmaz. İşbirliğininönüne çıkan maniaların her ülkenin karakterinden ötürü de ortayaçıkmayabileceğine işaret etmek isterim. Bunun yerine güvensizlik ortamı—enazından, herbirinin diğerinin gelecekteki planları ve hareketlerihakkındaki kuşkusu— bunların işbirliği yapmalarının aleyhine çalışmaktadır.Her devletin kaderi, diğer devletlerin yaptıklarına karşı gösterdiğitepkiye bağlıdır. Bir çatışmanın güç ile yürütüleceği olasılığı gücün araçlarındave becerilerinde bir rekabete yol açmaktadır. Rekabet, rakiplerinbirbirlerine benzemesi eğilimini doğurmaktadır. Böylece Bismarck'ın 1866'-da Avusturya'ya ve 1870'de Fransa'ya karşı kazandığı şaşırtıcı zaferler,başlıca Avrupa ülkelerinin (ve Japonya'nın) Prusya askeri kurmay sisteminitaklit etmelerine sebep oldu ve Britanya ve Amerika'nın aynı yoluizlememeleri sadece onların rekabet alanı dışında olduklarını gösteriyordu.Çatışan devletler en geniş olanaklara sahip ve en yaratıcı ülkenin bulduğuaskeri yenilikleri taklit ederler ve böylece başlıca rakiplerin silahlarıve hatta stratejileri dünya çapında birbirine benzemeye başlar.Rekabetin etkileri sadece askeri alanla sınırlı değildir. Uluslararasısisteme uyma diye birşey de her zaman olmaktadır, ve dikkat ediniz kibu, kuralların kabulünden çok, sistemin sınırlamalarından ötürü olmaktadır.Bolşevikler iktidarlarının ilk yıllarında diplomasi kurallarını hiçesaydılar ve devrim vaızları verdiler. "Biz bu sisteme uymayacağız" diyorlardı.Bu tavır Trotsky tarafından pek güzel bir biçimde dile getirilmişti.Kendisine bir seferinde dışişleri bakanı olarak neler yapacağı sorulduğunda"bazı devrimci beyanatlar vereceğim sonra, dükkanı kapatacağım"demişti. (Von Lande, 1963, s. 235). Ancak, rekabetin geçerli olduğubir arenada bir taraf başkalarının yardımına gereksinme duyabilir. Siyasaloyunu oynamayı reddetme yokolma ile sonuçlanabilir. Sovyetler Birliği'nindiplomasisinde rekabetin baskıları hızla duyulmuştur. BöyleceLenin, 1922 Cenova konferansına dışişleri bakanı Çiçerin'i yollarken onaşu uyanda bulundu: "Büyük sözcüklerden kaçın" (Moore, 1950, s. 204).Basit üniformalı devrimciden çok, iyi giyimli geleneksel diplomata benzeyenÇiçerin uzlaşmaya varmak uğruna, alevlendirici konuşmalardan ka-46