PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

toprak büyüklükleri ile ilgili düşüncelerini bir görecelik temeline yerleştirmişlerseböyle olmayacaktır (Rosecrance, 1973). Ve özellikle ilk hareketegeçenin kendisine daha büyük birşeyler koparacağı konusunda eğilimlerhakimse, hiç böyle olmayacaktır. İster 1580 yılının Amerika Kıtasıile, ister 1880'in Afrikası ile isterse bilgisayar sanayii ile ilgili olalım,"fırsatlardan" yararlanmak için mutlaka bir sertlikle, çekiştirmeylekarşılaşacağız. Çatışmalar Amerika kıtası ya da bilgisayarlar hiç keşfedilmeseydiçok daha kolay önlenebilecekti.Fazlaların ya da açıkların durumu konusundaki bilgiler, o halde, kendibaşlarına savaşların muhtemel olup olmadığını bize söyleyemeyecektir.O halde ister fakirlik, ister zenginlik yapısı içinde olsun, ticaretin etkisine olacaktır? Son zamanlarda Kenneth Waltz ve Richard Rosecrance tarafındanyapılan ilgi çekici analizler dünyanın ticarete bağımlılığı konusundafarklı sonuçlara varmıştır. Waltz (1970) ticaret konusunda karşılıklıdavranışların siyasi açıdan birleştirici bir bağımlılık yaratacağı konusundakidüşüncenin bir masal olduğunu ileri sürmektedir. Waltz budurumu memnuniyetle karşılamaktadır, çünkü, ona göre böyle bir karşılıklıbağımlılık bir yumuşama değil çatışma zemini hazırlayacaktır. Rosecranceve Stein (1973) ortaya koydukları ilgi çekici bulgularla, karşılıklıbağımlılığın güçlenmekte olduğunu göstermekte ve bunun politikaçıdan da şükredilecek bir gelişme olduğunu ileri sürmektedirler.Ticaret, kuşkusuz, iki tarafa da yarar sağlar. Yoksa taraflardan biribu işten çekilecektir. Ayni şekilde, kuşkusuz, taraflar, kendileri için dahayararlı olacak ticaret koşulları ileri sürmektedirler. Yurtiçinde rastlananbir iş anlaşmazlığında olduğu gibi, "ticaret hadleri" önemli bir anlaşmazlıkkonusu haline gelebilir. Belki de, hadlerin yeniden görüşülmesine yolaçan "grevlerle" sonuçlanabilir. Belki de eski zamanlardaki iş anlaşmazlıklarındaolduğu gibi kaba kuvvet kullanılması, savaş noktasına ulaşabilir.Buna karşılık grevler sırasında kaba kuvvet kullanılması taraflarınhepsi için zararlı sonuçlar doğurabilir; herkesin geçim kaynağı olan fabrikatahrip olabilir. Ayni şekilde ticari nedenler ortaya çıkacak olan birsavaş bir nükleer savaş olmasa bile herhangi bir boykotdan çok daha fazlazarar verecektir. Ticaret, herkesin zorunlu olarak birlikte yükselecekleriya da birlikte gerileyecekleri, bir ekolojik gemeinschaft'ı ipso factoyaratmaz. Ama bir pazarlık gesellschaft'ı olarak kalsa bile toplamı sıfıraeşit olan bazı çatışma biçimlerini dışarıda bırakır.Bu nedenle ekonomik savaş gibi kavramların kullanılması sırasındaçok dikkatli olmak gerekir. Basında yer aldığı biçimiyle bu deyimin enaz üç ayrı anlamı vardır. Ekonomik anlaşmazlıklardan doğan savaşlarıbetimleyebilir; başlatılmış bir savaş çabası içinde düşmanın ekonomisinizayıflatacak kendi askerlerinin işini kolaylaştırmayı amaçlayan ekonomik139