Poradnictwo medyczne i świadczenie usług.

3.2 Wybór środków antyseptycznych
Środki antyseptyczne przygotowane są do stosowania na skórze lub błonach śluzowych, w odróżnieniu od środków
dezynfekcyjnych bardziej stężonych uzywanych przy obiektach nieożywionych. Nigdy nie powinno się stosować
środków antyseptycznych do dezynfekcji obiektów nieożywionych, takich jak narzędzi i rękawic wielokrotnego użytku.
Nigdy nie należy wkładać pęset, szczotek chirurgicznych, nożyczek lub igieł do szycia do roztworów antyseptycznych.
Poniższe roztwory antyseptyczne są bezpieczne i zwykle dostępne:
Centrimonium/cetrymide roztwór w alkoholu 70% (Cetavelon). 1
Cetrimide i glukonian chlorheksydyny (CHG), w róznych stężeniach (np. Savlon).
4% roztwór glukonianu chlorheksydyny (np. Hibitan, Hibiscrub).
Parachlorometoksylenol (PCMX lub chloroksylenol), różne stężenia w zakresie 0,5%- 3,75% (np. Dettol).
Heksachlorofen 3% (np. pHisoHex).
2-3% roztwór alkoholowy1 lub wodny jodu (np. roztwór Lugola).
Jodofory, w różnych stężeniach 0,5- 10% (np. Betadine).
Alkohole (60%-90%), etylowy, izopropylowy lub metylowy.
Woda utleniona 3%.
Pochodne akrydyny (akryflawina iproflawina).
Roztwory zawierające alkohol (np. alkohol etylowy, alkoholowy roztwór jodu, alkohol metylowy itp.) nie powinny być
używane do błon śluzowych, np. pochwy.
Roztwory, których należy unikać:
Chlorek benzalkonium (Zephiran). Z kilku powodów jest niekorzystny:
- Konieczne jest co najmniej 10 min, aby zabić HIV.
- Zdarzało się, że roztwór skażony był bakterią Pseudomonas i innymi podobnymi.
- Łatwo ulega dezaktywacji przy kontakcie z gazikami bawełnianymi i innymi materiałami organicznymi, nie
można go używać z mydłem.
Środki zawierające rtęć. Choć często sprzedawane jako środki antyseptyczne, preparaty zawierające rtęć nie
powinny być stosowane ze względu na ich wysoką toksyczność.
- Narażenie skóry na niewielkie stężenia rtęci powoduje powstanie pęcherzy i kontaktowego zapalenia
skóry.
- Wdychanie lub spożycie niewielkich stężeń rtęci wywiera wpływ na centralny układ nerwowy (zaburzenia
czucia, zaburzenia mowy, głuchotę) a wyższe dawki (200 mg) są śmiertelne.
3.3 Przygotowanie, przechowywanie i niszczenie środków antyseptycznych
Środki antyseptyczne są dostępne w handlu zarówno jako koncentraty do przygotowania roztworów jak i jako roztwory
gotowe do użytku. Właściwe postępowanie z roztworami antyseptycznymi jest istotne dla zapobiegania ich
skażeniu. Mikroorganizmy, zwykle kolonizujące roztwory antyseptyczne obejmują bakterie Gram- ujemne, wszystkie
endospory i rzadko Staphylococcus (Gronkowca). Te mikroorganizmy mogą wywołać infekcję, jeśli skażone roztwory
używane są do mycia rąk lub na skórę lub błony śluzowe klienta. Aby zapobiec skażeniu roztworów antyseptycznych:
Wlewaj środek antyseptyczny, o ile nie jest handlowo dostępny w małych porcjach, do niewielkich pojemników
wielokrotnego użytku. Zapobiega to parowaniu i skażeniu, które mogą wystąpić przy zbyt częstym otwieraniu dużego
pojemnika.
Ustal harmonogram (np. w każdym tygodniu) przygotowania roztworów i mycia pojemników wielorazowego użytku.
(Ryzyko skażenia roztworu wzrasta po tygodniu od jego przygotowania).
Nie przechowuj gazików ani wacików w wodnych roztworach antyseptyków, ponieważ ułatwia to skażenie.
Myj starannie pojemniki wielorazowego użytku używając mydła i wody i osusz przed napełnieniem. Opisz je datą
mycia, suszenia i napełnienia.
Przechowuj antyseptyki w chłodnym, ciemnym miejscu. Nigdy nie przechowuj ich bezpośrednio na słońcu lub
przy źródłach ciepła (np. na górnych półkach budynku pokrytego blachą).
Kiedy używasz roztworów antyseptycznych, zawsze wylewaj je poza pojemnik. Dotykanie brzegu pojemnika gazą,
wacikami lub ręką powoduje skażenie pojemnika. 15
219
15 Zapobieganie i kontrola zakażeń