b e ş i n c i k i t a b

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ İLKKONSTİTUSİYASINA UYĞUN OLARAQİCRA VƏ İDARƏETMƏ İŞLƏRİNİNTƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İLƏ BAĞLIRESPUBLİKA NAZİRLƏR KABİNETİNİNİLK İCLASINDA GİRİŞ SÖZÜ8 yanvar 1996-cı ilAzərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına uyğun olaraq prezidentin sədrliyi altında respublikaNazirlər Kabinetinin ilk iclası keçirilir. İclasda əsas məsələ müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilkKonstitusiyası ilə əlaqədar olaraq Nazirlər Kabinetinin işinin təşkil olunması və idarəetmə işinintəkmilləşdirilməsidir. Bu, birinci, əsas məsələdir. Eyni zamanda nəzərdə tutulur ki, özəlləşdirmə sahəsindəaparılan işlər və onun bugünkü vəziyyəti haqqında məlumat dinlənilsin.Müzakirəyə başlamazdan əvvəl qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycanda mövcud Nazirlər Kabineti, onunstrukturu və təkcə Nazirlər Kabinetinin yox, onunla bərabər idarəetmə orqanlarının strukturu, say tərkibi deməkolar ki, 1990-cı ildən yaranmış Nazirlər Kabinetinin strukturu və say tərkibi kimi indiyədək davam edir.Son illərdə respublikanın müstəqilliyi ilə və həyata keçirilən bir sıra tədbirlərlə əlaqədar olaraq təəssüf ki,Nazirlər Kabinetinin strukturunda, idarəetmə və mərkəzi icra orqanlarının strukturunda demək olar ki, heç birdəyişiklik olmayıbdır. Ələlxüsus biz son vaxtlar bazar iqtisadiyyatı prinsiplərini artıq əməli surətdə həyatakeçirdiyimiz zamanda da təəssüf ki, nazirliklər, komitələr, şirkətlər, ümumiyyətlə mərkəzi icra orqanları,idarəetmə orqanları elə köhnə qaydada, köhnə strukturla, say tərkibi ilə işləyirlər. Şübhəsiz ki, bütün bunlar kafihesab edilə bilməz. Xüsusən son vaxtlarda bir neçə dəfə verilmiş göstərişlərin həyata keçirilməməsi də şəxsənməni çox narahat edir.Noyabrın 12-də biz yeni konstitusiya, yəni müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilk Konstitusiyasını qəbuletdik. Konstitusiyada həm Nazirlər Kabinetinin statusu, onun vəzifələri, səlahiyyətləri, həm də mərkəziidarəetmə orqanlarının vəzifə[255-256]ləri, səlahiyyətləri konkret göstərilibdir. Mən bu gün təəssüflü qeydetmək istəyirəm ki, konstitusiya qəbul olunandan sonra Nazirlər Kabineti və nazirliklər, komitələr tərəfindənkonstitusiyanın həyata keçirilməsi üçün konkret təkliflər irəli sürülməyib, gözəçarpacaq bir iş görülməyibdir.Hər halda şəxsən məndə belə bir təsəvvür yaranır ki, bizim Nazirlər Kabinetin də, nazirliklərdə, komitələrdəköhnə struktura, qanun qaydaya, adət-ənənələrə o qədər öyrəniblər ki, hesab edirlər, yəqin, konstitusiya formalbir şey kimi qəbul olunub, amma biz elə necə yaşayırdıq, o cür də yaşayacağıq; necə işləyirdik, o cür dəişləyəcəyik; hansı formada, hansı struktur var, o cür də olacaq. Bu, şəxsən məni çox narahat edir. Çünki bütünişlər tək elə yuxarıdan göstərişlə yox, hər bir vəzifəli şəxsin, hər bir orqanın fəaliyyəti və təşəbbüskarlığı iləhəyata keçirilməlidir Yuxarıdan göstərişə gələndə isə yuxarıdan konstitusiyadan artıq göstəriş ola bilməz.Konstitusiya qəbul olunubdur. Konstitusiyanın layihəsi üzərində biz bir neçə ay çox intensiv işləmişik.Onun layihəsi ümumxalq müzakirəsinə verilibdir. Ümumxalq müzakirəsindən sonra müəyyən düzəlişlər,dəyişikliklər, əlavələr edilibdir və nəhayət, 1995-ci il noyabrın 12-də referendum vasitəsilə konstitusiya qəbulolunubdur.Hər bir dövlət orqanının vəzifəsi konstitusiyadan irəli gələn vəzifələri yerinə yetirməkdən ibarətdir. Hər birdövlət orqanı, hakimiyyət orqanı konstitusiyada özünəməxsus müddəalar görməlidir, – çünki bunlar orada var, –dərhal oturub düşünməlidir və tədbir görməlidir: bu konstitusiyanın filan maddəsinə, fəslinə, müddəasına uyğunolaraq mən nə iş görməliyəm, nə etməliyəm. Ancaq təəssüf ki, mən bizim mərkəzi icra orqanlarından –nazirliklərdən, Nazirlər Kabinetindən bu barədə heç bir təşəbbüs hiss etmirəm. Yenə də deyirəm, məndə belə birtəsəvvür yaranır: çoxları belə hesab edir ki, konstitusiya elə konstitusiya üçün yazılıbdır, biz keçmişdə necəyaşamışıq, necə işləmişik – o cür də yaşayıb, işləməliyik.Bax, bunların hamısına görə də mən bu gün Nazirlər Kabinetinin iclasını konstitusiyaya uyğun olaraq özsədrliyim altında keçirməyi zəruri hesab etmişəm. Şübhəsiz ki, gərək Nazirlər Kabineti belə bir iclasıkonstitusiya qəbul olunandan dərhal sonra keçirəydi, lazımi tədbirlər görəydi və prezidentə bu [256-257] barədəməlumatlar verəydi. Bunlar olmayıbdır. Vaxtı itirmişik. Ancaq bundan sonra vaxt itirmək olmaz.Ona görə də müzakirəyə verilən birinci məsələ bundan ibarətdir. Bu barədə biz iqtisadiyyat naziriSadıqovun və maliyyə naziri Yusifovun məruzələrini dinləməliyik. Digər məsələ barədə Tofiq Əzizovunməlumatını dinləməliyik.Biz keçid dövründə yaşayırıq. Artıq dörd ildir ki, müstəqil dövlətik. Beşinci ildir ki, müstəqillik şəraitindəyaşayırıq. Mən bunu dəfələrlə demişəm: biz danışanda, müzakirə aparanda şübhəsiz ki, Azərbaycan dilindənsavayı rus dilindən də istifadə etmək olar. Ancaq bunun da bir müddəti olmalıdır. Ona görə də mən indi də vəbundan sonra da etiraz etməyəcəyəm ki, bizim ana dilimizi bilməyən adamlar hələ ki, məruzələrini rus dilində130