TBİLİSİ NƏBATAT BAĞINDA FƏTƏLİ XANXOYSKİNİN ABİDƏSİNİN AÇILIŞIMƏRASİMİNDƏ NİTQ9 mart 1996-cı ilHörmətli cənab prezident Eduard Şevardnadze!Hörmətli dostlar, hörmətli gürcü qardaşlarımız, bacılarımız!Biz ikinci gündür ki, əziz Gürcüstan torpağında qonağıq. Gürcüstanın prezidenti, mənim əziz .dostumEduard Şevardnadzenin, gürcü xalqının qonağıyıq. İki gündür ki, biz gürcü xalqı ilə Azərbaycan xalqı arasındaolan dostluğun keçmiş səhifələrini vərəqləyirik, dostluğun bu gün möhkəmlənməsi və gələcəkdə daha damöhkəm olması üçün çalışırıq.Biz indi, bu dəqiqələrdə Gürcüstanın Tbilisi şəhərində, təbiətin gürcü xalqına bəxş etdiyi ən gözəlguşələrdən birindəyik. Böyük iftixar, məhəbbət hissi ilə qeyd edirəm ki, bu gözəl guşələrdən birindəAzərbaycanın böyük övladları, böyük şəxsiyyətləri əbədiyyətə qovuşublar, əbədi uyuyurlar.Azərbaycan xalqının böyük oğlu, mütəfəkkir insan, yazıçı, şair, alim, filosof, dövlət xadimi Mirzə FətəliAxundovun məzarı buradadır. Onun övladlarının, qohum-əqrəbalarının məzarları da buradadır. Mirzə FətəliAxundovun məzarı qarşısında, onun ruhu qarşısında Azərbaycan xalqı adından baş əyirəm, ona Allahdan birdaha, bir daha rəhmətlər diləyirəm.Biz Azərbaycan xalqının görkəmli oğlu Mirzə Şəfi Vazehin qəbri önündəyik. Azərbaycan xalqının elminin,mədəniyyətinin inkişafında Mirzə Şəfi Vazehin böyük xidmətləri olubdur. O öz yaradıcılığı, fəaliyyəti ilətarixdə böyük iz qoyubdur. Biz onun məzarı qarşısındayıq. Mən onun ruhu qarşısında baş əyirəm və onaAllahdan rəhmət diləyirəm.Biz Azərbaycanın görkəmli oğlu, böyük dövlət xadimi, ictimai-siyasi xadim Fətəli xan Xoyskinin məzarıönündəyik. Fətəli xan Xoyskinin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün məzarı üzərində onun büstünü gürcüqardaşlarımızla birlikdə təntənəli surətdə açdıq. Mirzə Fətəli Axundovun, Mirzə Şəfi Vazehin Azərbaycanelminin, mədəniyyətinin inkişafında böyük xidmətlərini qeyd edərək, eyni zamanda Fətəli xan Xoyskininxalqımızın həyatında, ilk Azərbaycan Demokratik Respublika[421-422]sının yaradılmasında böyük xidmətlərinibiz bu gün minnətdarlıq hissi ilə qeyd edirik.1918-ci ildə Cənubi Qafqazda – Gürcüstanda, Azərbaycanda, Ermənistanda çox böyük ictimai-siyasiproseslər gedən vaxt, bizim xalqlarımız – gürcü və Azərbaycan xalqları öz milli azadlıqları uğrunda mübarizəapardığı, öz müstəqil dövlətçiliyini qurmaq əzmində olduğu zaman bu böyük hadisələr, bu siyasi proseslər məhzburada, Gürcüstan torpağında, Tbilisidə baş vermişdir və Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri, o cümlədənFətəli xan Xoyski də burada Azərbaycanın müstəqilliyi üçün çalışmış və böyük xidmətlər göstərmişdir.Biz Azərbaycan Respublikasında, müstəqil ölkəmizdə bu gün müstəqil dövlət kimi yaşayırıq, öz milliazadlığımızın möhkəmlənməsi üçün çalışaraq 1918-ci ildə Azərbaycanda ilk demokratik, müstəqil dövlətin,müstəqil demokratik hökumətin yaranmasını böyük iftixar hissi ilə qeyd edirik. İlk Azərbaycan DemokratikRespublikasının yaradıcılarını bu gün böyük minnətdarlıq hissi ilə xatırlayırıq. İlk Azərbaycan DemokratikRespublikasının yaradıcıları, rəhbərləri Məmməd Əmin Rəsulzadə, Fətəli xan Xoyski, Əlimərdan bəyTopçubaşov, Nəsib bəy Yusifbəyov və başqaları Azərbaycan xalqının tarixində böyük xidmətlər göstərmişlər vəAzərbaycanda ilk dəfə müstəqilliyin, müstəqil dövlətçiliyin, demokratiyanın əsasını qoymuşlar. Çoxsəciyyəvidir ki, bu proseslər burada – Tbilisidə olmuşdur. Bizim Azərbaycanın nümayəndələri o vaxt CənubiQafqaz Seymi yaratmaq üçün gürcü qardaşlarımızla bərabər çalışmışlar. Nəhayət, bu proseslərin nəticəsi ondanibarət olmuşdur ki, 1918-ci il mayın 26-da Gürcüstanın görkəmli şəxsiyyətləri Gürcüstan DemokratikRespublikasını dünyaya bəyan etmişlər və ondan iki gün sonra – 1918-ci il mayın 28-də məhz burada,Gürcüstan torpağında, Tbilisi şəhərində Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri ilk Azərbaycan DemokratikRespublikasının yaranmasını bütün dünyaya bəyan etmişlər.Bu gün qeyd etmək lazımdır ki, o günlər Bakıda erməni daşnak qüvvələri hakimiyyətdə olduğuna görə,xalqımıza qarşı təxribat edən, Azərbaycan xalqının müstəqilliyinə maneçilik törədən başqa qüvvələr olduğunagörə ilk Azərbaycan Demokratik Respublikası bir müddət burada, Tbilisi şəhərində fəaliyyət göstərmiş, 1918-ciilin iyun ayında buradan Gəncə şə[422-423]hərinə və nəhayət, 1918-ci ilin sentyabrında Azərbaycanın paytaxtıBakı şəhərinə köçə bilmişdir.O ağır və çətin dövrdə ilk Azərbaycan Demokratik Respublikasının baş naziri vəzifəsini Azərbaycanıngörkəmli oğlu Fətəli xan Xoyski öz üzərinə götürmüş, bu vəzifəni layiqincə həyata keçirmiş və xalqımızqarşısında böyük xidmətlər göstərmişdir. Azərbaycanın ilk demokratik respublikası cəmi 23 ay yaşaya bilmişdi.O, sonra devrilmiş, amma buna baxmayaraq, Azərbaycanda dövlətçiliyin, müstəqilliyin, demokratiyanın ilkcarçısı olmuş, ilk addımlar atmışdır. 1991-ci ildə Azərbaycan xalqı öz milli azadlığına nail olandan və dövlət212
müstəqilliyini əldə edəndən sonra, şübhəsiz ki, bu şəxsiyyətlər və onların arasında Fətəli xan Xoyski öz tarixixidmətlərinə görə bizim üçün daha da əziz, daha da yaxın olmuşlar.Gürcü xalqı ilə Azərbaycan xalqı arasında tarixi dostluğu bu gün nümayiş etdirən faktlar məhz bundanibarətdir ki, Azərbaycan Demokratik Respublikasını yaradanlar onu Gürcüstan torpağında yaratmışlar, buradafəaliyyət göstərmiş, gürcü xalqının köməyindən istifadə etmişlər.Azərbaycanın dəyərli oğulları Mirzə Fətəli Axundov, Mirzə Şəfi Vazeh, Fətəli xan Xoyski dünyalarımdəyişəndən sonra da məhz Tbilisidə – Gürcüstan torpağında əbədiyyətə qovuşmuşlar. Fətəli xan Xoyski burada– Tbilisidə ilk Azərbaycan Demokratik Respublikasının baş naziri vəzifəsinə seçilmiş və 1920-ci ildə erməniterrorçularının gülləsindən Tbilisi torpağında həlak olaraq burada dəfn edilmişdir.Azərbaycan xalqı gürcü xalqına daim minnətdardır və daim minnətdar olacaq, bir də ona görə ki,Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri Mirzə Fətəli Axundov, Mirzə Şəfi Vazeh və Fətəli xan Xoyskininməzarlarını on illərlə, yüz illərlə burada qoruyub saxlayıb. Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri bu müqəddəstorpaqda əbədiyyətə qovuşublar və beləliklə, bu müqəddəs torpaq, Gürcüstanın bu gözəl guşəsi – indi bizimolduğumuz bu guşə Azərbaycanın da bir hissəsini təşkil edir.Bu gün biz Fətəli xan Xoyskinin məzarı üzərində ona layiq olan büstü açdıq. Bu büstün hazırlanmasında, buqəbrin üzərinin götürülməsində və onun layiqli şəklə salınmasında Azərbaycanın Şəmkir rayonu icrahakimiyyətinin başçısı Aslan Aslanovun xidmətlərini mən qeyd etmək istəyirəm. Ancaq durduğumuz buərazidə, bu gözəl guşədə Azərbaycan övladlarının məzarlarının qorunub saxlanılması üçün keçmişdə də, bugün[423-424]də xidmətlər göstərən gürcü xalqına, gürcü qardaşlarımıza, müstəqil Gürcüstana və onun dəyərlirəhbəri, əziz Eduard Şevardnadzeyə hörmət və ehtiramımı, təşəkkürümü bildirirəm.Gürcüstana dünəndən başlanmış rəsmi səfərimizdə Azərbaycandan gələn nümayəndələrə, mənə gürcü xalqı,prezident Eduard Şevardnadze tərəfindən göstərilən qonaqpərvərlik, mehribanlıq, dostluq hissləri bizi daha dacoşdurur, sevindirir, bizdə yeni böyük hissiyyatlar yaradır. Biz bunu heç vaxt unutmayacağıq. Bu günlər, budəqiqələr, bax, bizim indiki bu görüşümüz Gürcüstan və Azərbaycan arasında olan dostluq və qardaşlıqəlaqələrinin parlaq səhifələrindən biri olacaqdır. Mən heç şübhə etmirəm ki, bu yer, bu gözəl guşə,Azərbaycanın görkəmli övladlarının, şəxsiyyətlərinin qəbirləri xalqımız üçün və o cümlədən gürcüqardaşlarımız üçün ibadətgah olacaqdır. Həm Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlılar, həm də Gürcüstana qonaqgələn azərbaycanlılar buranı daim ziyarət edəcəklər və bu yer Gürcüstan ilə Azərbaycan arasında olan dostluq,qardaşlıq əlaqələrinin daim rəmzi olacaqdır.Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri Mirzə Fətəli Axundovun, Mirzə Şəfi Vazehin, Fətəli xan Xoyskininruhları qarşısında, onların qəbirləri önündə mən bir daha baş əyirəm. Onlara Allahdan rəhmət diləyirəm.Azərbaycan xalqına və gürcü xalqına qarşıda duran ağır və çətin vəzifələrin həyata keçirilməsində,Azərbaycanın və Gürcüstanın dövlət müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsində nailiyyətlər, xalqlarımıza səadət,xoşbəxtlik, bütün işlərində uğurlar diləyirəm. Bir daha təşəkkür edirəm, cənab Şevardnadze, əziz dostum,qardaşım, mən sənə minnətdaram ki, biz burada bir yerdəyik və siz Azərbaycan oğullarına bu qədər hörmət vəehtiram etmisiniz. Çox sağ olun. [424-425]213
- Page 1 and 2:
───────────
- Page 3 and 4:
KİTABIN İÇİNDƏKİLƏRAZƏRBAYC
- Page 5 and 6:
İCTİMAİYYƏTİ NÜMAYƏNDƏLƏR
- Page 7 and 8:
MÜSTƏQİL AZƏRBAYCAN RESPUBLİKA
- Page 9 and 10:
GÜRCÜSTAN TELEVİZİYASININ MÜXB
- Page 11 and 12:
Konstitusiya insan, vətəndaş hü
- Page 13 and 14:
gün yalnız və yalnız demokratik
- Page 15 and 16:
LONDONDA ADAM SMİT ADINAİNSTİTUT
- Page 17 and 18:
"AZƏRBAYCANDA İNVESTİSİYAİMKAN
- Page 19 and 20:
yarımdır ki, heç bir xarici vasi
- Page 21 and 22:
öyük poten[30-31]sial imkanlara m
- Page 23 and 24:
Cavab: Bəli, mənim indiki səfər
- Page 25 and 26:
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASISƏFİRLİ
- Page 27 and 28:
ADAM SMİT İNSTİTUTUNUNTƏŞKİL
- Page 29 and 30:
"AZƏRBAYCANDA İNVESTİSİYAİMKAN
- Page 31 and 32:
uzunmüddətli qanunverici əsas v
- Page 33 and 34:
arzulamaq istəyirəm. Hörmətli d
- Page 35 and 36:
Dediyim kimi, demokratik iqtisadi i
- Page 37 and 38:
Bİ-Bİ-Sİ KORPORASİYASINDAKI GÖ
- Page 39 and 40:
BÖYÜK BRİTANİYANIN"EKONOMİST"
- Page 41 and 42:
Rusiya nəzarətdə saxlayır. Siz
- Page 43 and 44:
Minsk qrupuna lazımi göstərişl
- Page 45 and 46:
Sual: Azərbaycan və Ermənistan r
- Page 47 and 48:
və Azərbaycanın nümayəndə hey
- Page 49 and 50:
sərhədlər yaranıb. Ermənistan
- Page 51 and 52:
Sual: Rusiyanın öz hərbi bazalar
- Page 53 and 54:
İNGİLTƏRƏNİN "MİDDL İSTMEQEZ
- Page 55 and 56:
"İNTERNEŞNL HERALD TRİBYUN"QƏZE
- Page 57 and 58:
"MOND" QƏZETİNİN MÜXBİRİNƏM
- Page 59 and 60:
münasibətləriniz korlanmayıb ki
- Page 61 and 62:
YEKUN SÖZÜMən əvvəldə dedim v
- Page 63 and 64:
olmasaydı və o ağır şəraitdə
- Page 65 and 66:
islahatları aparılmasına, ölkə
- Page 67 and 68:
Valyuta Fondunun məsləhəti ilə
- Page 69 and 70:
Azərbaycanın başqa bölgələrin
- Page 71 and 72:
TÜRKİYƏ PREZİDENTİSÜLEYMAN D
- Page 73 and 74:
TÜRKİYƏ PREZİDENTİSÜLEYMAN D
- Page 75 and 76:
qiymətləndirdi. Bu, bizim üçün
- Page 77 and 78:
Mən sizi burada, Məclis qarşıs
- Page 79 and 80:
əsas, ən əhəmiyyətli olan sah
- Page 81 and 82:
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININPREZİD
- Page 83 and 84:
Türkiyənin prezidenti Süleyman D
- Page 85 and 86:
yaratmışdır. Eyni zamanda parlam
- Page 87 and 88:
TÜRKİYƏ PREZİDENTİSÜLEYMAN D
- Page 89 and 90:
çalışırdılar ki, üzərlərin
- Page 91 and 92:
tarixi var. Bu tarix çox möhtəş
- Page 93 and 94:
XALQ ARTİSTİ SƏYAVUŞ ASLANAHör
- Page 95 and 96:
AZƏRBAYCAN KİNEMATOQRAFÇILARİTT
- Page 97 and 98:
yanında xidmət edibdir. Ancaq bun
- Page 99 and 100:
çıxarmışdır. Ona görə də m
- Page 101 and 102:
YAZIÇI YUSİF SƏMƏDOĞLUNAHörm
- Page 103 and 104:
Azərbaycanda coşub qalxmış xalq
- Page 105:
BAKIDA RƏSMİ SƏFƏRDƏ OLANALMAN
- Page 108 and 109:
BAKI MƏİŞƏT KONDİSİONERLƏRİ
- Page 110 and 111:
Dedim ki, yox, düz demirsən. Sonr
- Page 112 and 113:
RESPUBLİKA AİLƏ-SAĞLAMLIQMƏRK
- Page 114 and 115:
Bu gün burada ailə sağlamlığı
- Page 116 and 117:
9 YAŞLI RƏSSAM ƏLİ CƏFƏRİNS
- Page 118 and 119:
1995-ci İLDƏ BEYNƏLXALQ YARIŞLA
- Page 120 and 121:
mərasimdə iştirak edən şəxsl
- Page 122 and 123:
DÜNYA AZƏRBAYCANLILARININHƏMRƏY
- Page 124 and 125:
AZƏRBAYCAN XALQINA YENİ İL TƏBR
- Page 126 and 127:
münasibətlərini daha da artırd
- Page 128:
alarkən xalqımızın igid övladl
- Page 131 and 132:
etsinlər. Ancaq xəbərdarlıq edi
- Page 133 and 134:
zavod Moskvada olan nazirliyin bir
- Page 135 and 136:
Güman edirəm ki, idarəetmənin t
- Page 137 and 138:
FRANSA TELEVİZİYASININMÜXBİRİ
- Page 139 and 140:
MÜSTƏQİL DÖVLƏTLƏR BİRLİYİ
- Page 141 and 142:
Buraya mənim bir çox həmkarları
- Page 143 and 144:
Viktor Stepanoviç Çernomırdin il
- Page 145 and 146:
QANLI YANVAR FACİƏSİ ŞƏHİDLƏ
- Page 147 and 148:
ilmərik. Biz məsələnin bu prins
- Page 149 and 150:
RUSİYA FEDERASİYASI DÖVLƏTDUMAS
- Page 151 and 152:
FƏLƏSTİN MUXTARİYYƏTİNİN BA
- Page 153 and 154:
TÜRKİYƏ RESPUBLİKASI BÖYÜK M
- Page 155 and 156:
imkanı daxilində bunların həll
- Page 157 and 158:
Müstəqilliyi yaşatmaq, qorumaq
- Page 159 and 160:
Sovet İttifaqı Qəhrəmanlarımı
- Page 161 and 162: etməsinə müəyyən qədər mane
- Page 163 and 164: İRAN İSLAM İNQİLABININ İLDÖN
- Page 167 and 168: HƏŞTƏRXAN TELEVİZİYASININMÜXB
- Page 169 and 170: vilayətinin bütün sakinlərinə,
- Page 171 and 172: ORUCLUQ BAYRAMI MÜNASİBƏTİLƏXA
- Page 173 and 174: verilmir. Bəzilərinin fikrincə,
- Page 175 and 176: sözlərini, öz fikirlərini xalq
- Page 177 and 178: Biz başqa tədbirlər də görür
- Page 179 and 180: XOCALI SOYQIRIMININ DÖRDÜNCÜİLD
- Page 181 and 182: Bütün bu ağır, çətin prosesl
- Page 183 and 184: ayının 14-də yenidən prezident
- Page 185 and 186: uradadır. Şəhidlər xiyabanında
- Page 187 and 188: BAKIDA RUSİYA FEDERASİYASISƏFİR
- Page 189 and 190: "AZƏRSUTİKİNTİ" DÖVLƏT KONSER
- Page 191 and 192: azı bir-iki il itirmiş olarıq. B
- Page 193 and 194: RESPUBLİKA HÜQUQİ İSLAHATKOMİS
- Page 195 and 196: İSRAİLDƏ YAŞAYANKEÇMİŞ AZƏR
- Page 197 and 198: Biz hər cür separatçılığı pi
- Page 199 and 200: M. Məhəmmədov: Azərbaycan əraz
- Page 201 and 202: NİKOLAY KONSTANTİNOVİÇ BAYBAKOV
- Page 203 and 204: GÜRCÜSTANA RƏSMİ SƏFƏRƏ YOLA
- Page 205 and 206: Başqa sözlə, burada digər ölk
- Page 207 and 208: Respublikasının ərazi bütövlü
- Page 209 and 210: u cinayətkarların, terrorçuları
- Page 211: Məsələn, bizim keçmiş həmkarl
- Page 215 and 216: TBİLİSİ DÖVLƏT UNİVERSİTETİ
- Page 217 and 218: GÜRCÜSTANDA YAŞAYANAZƏRBAYCANLI
- Page 219 and 220: ünvanına, mənim ünvanıma, Azə
- Page 221 and 222: məsələlərdən biridir. Güman e
- Page 223 and 224: GÜRCÜSTAN TELEVİZİYASININ MÜXB
- Page 225 and 226: Gürcüstanda əvvəllər də və i
- Page 227 and 228: Azərbaycan öz gələcəyini necə
- Page 229 and 230: İttifaqa girə bilər? Yenə də d
- Page 231 and 232: AZƏRBAYCAN - TÜRKMƏNİSTANSƏNƏ
- Page 233 and 234: Yeri gəlmişkən demək istəyirə
- Page 235 and 236: TÜRKMƏNİSTAN PREZİDENTİSAPARMU
- Page 237 and 238: inkişafına böyük töhfəsi ilə
- Page 239 and 240: TÜRKMƏNİSTAN PREZİDENTİSAPARMU
- Page 241 and 242: AZƏRBAYCAN VƏ TÜRKMƏNİSTANPREZ
- Page 243 and 244: Ancaq bizdəki balkonlarda nəinki
- Page 245 and 246: təbəqədirlər ki, onlar tərəfi