RUSİYA PREZİDENTİ APARATIİNFORMASİYA İDARƏSİ RƏİSİNİNMÜAVİNİ MARINA NEKRASOVAYAMÜSAHİBƏMoskva18 yanvar 1996-cı ilSual: Heydər Əliyeviç, ekspertlər yazırlar ki, hazırda Azərbaycan MDB ölkələri arasındaəmin-amanlığın mövcud olduğu respublikalardan biridir. Bununla əlaqədar belə bir sual verməkistərdim: Parlaq gələcəyi olan, irəliləyən respublikanı Müstəqil Dövlətlər Birliyinə gətirib çıxaran nədir?Sizdən ötrü MDB nə deməkdir? Nəyə görə bu birlikdə iştirak etməyi qərara aldınız?Cavab: Əvvəla, Azərbaycanı daha çox əmin-amanlığa malik respublikalardan biri adlandırmaq olmaz.Çünki Azərbaycan yeddi ildir Ermənistan tərəfindən təcavüzə məruz qalır. Bunun nəticəsində Azərbaycanərazisinin 20 faizi Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən işğal olunmuş, işğal edilmiş torpaqlardan birmilyondan artıq vətəndaşımız zorla qovulmuşdur və qaçqın kimi ağır şəraitdə, çoxları çadırlarda yaşayırlar.Məhz bu, Azərbaycanın həyatını olduqca çətinləşdirən faktdır. Doğrudur, Ermənistanla gedən bumüharibədə il yarımdan artıqdır ki, atəşkəsə nail ola bilmişik. 1994-cü ilin mayında atəşkəs haqqında sazişimzalanmışdır. Yəni biz 20 aydır ki, barışıq, atəşkəs şəraitində yaşayırıq. Əgər bu baxımdan yanaşsaq, deyəbilərik ki, bəli, əmin-amanlıqdır. Keçmişlə müqayisədə daha çox əmin-amanlıqdır. Bununla belə, müharibə vədigər amillər bizim bütün həyatımızı çətinləşdirir. Məsələn, respublikamızın şimal hissəsində gediş-gəlişinməhdudlaşdırılmasını götürək. Bizim Rusiya ilə sərhədimiz – həm dəmir yolu, həm də avtomobil yolu bağlıdır.Bu, işlərimizə mənfi təsir göstərir. Eyni zamanda nəzərə alsaq ki, biz daxildə bir çox siyasi prosesləri aradanqaldıra, ictimai-siyasi sabitlik yaratmağa nail ola bilmişik, sizin dediyinizlə razıyam, indi respublikada vəziyyətdaha yaxşıdır. Əvvəlki illərdə belə deyildi. [283-284]Axı, xarici amillərlə yanaşı, əvvəllər Azərbaycanda daxili siyasi vəziyyət də çox ağır idi. Bu mənada bizxeyli uğurlara nail olmuşuq və respublikada həqiqətən əmin-amanlıq yaranmışdır.Sualınıza cavab verirəm ki, Azərbaycanı MDB-yə daxil olmağa gətirib çıxaran nədir. Bəli, AzərbaycanMDB-yə daxil deyildi, siz bunu bilirsiniz. 1993-cü ildə, vətəndaş müharibəsi vəziyyətində olanda daAzərbaycan MDB-yə daxil deyildi. Mən bir neçə ay respublikada ictimai rəyi, xalqı inandırmalı oldum ki,Azərbaycanın MDB-yə daxil olması zəruridir.Müstəqil Dövlətlər Birliyinə daxil olmağımızın səbəbi nədir? Bizim ölkələrimiz, indi birliyə daxil olanmüstəqil dövlətlər bir çox onilliklər ərzində bir dövlətin tərkibində olmuşuq, elə ondan əvvəl də bir dövlətintərkibində idik, ona görə də bütün bu illərdə, xüsusən Sovetlər İttifaqının mövcud olduğu illərdə bizi çox şeymöhkəm bağlayırdı. Sovetlər İttifaqı çərçivəsində məhsuldar qüvvələrin yerləşməsi, yaxud bunların haradayerləşdirilməsinin müəyyən edilməsi respublikaların iqtisadiyyatının, sənayesinin bir-biri ilə sıx bağlanmasınasəbəb olmuşdu. Bir də ki, axı, biz insanıq. Əvvəllər sərhədlər yox idi, insanlar bütün Sovetlər İttifaqını sərbəstgəzib dolaşırdılar, kim isə haradasa məskən salırdı, kim isə Azərbaycandan kənarda yaşamağa başlamışdı.Rusiyada, Moskvada belə azərbaycanlıların sayı çoxdur. Ona görə də bütün bu əlaqələri qırmaq, sərt dövlətsərhədləri ilə məhdudlaşdırmaq olmaz. Keçid dövrü ilə, bir sosial-iqtisadi sistemdən digərinə keçilməsi iləəlaqədar iqtisadiyyatda, sosial-siyasi həyatda yaranmış çətinliklərin aradan qaldırılmasına olan ehtiyac bizim birbirlik daxilində olmağımızın zəruriliyini şərtləndirir.Ona görə də biz Müstəqil Dövlətlər Birliyinə daxil olmuşuq və hesab edirəm ki, düz iş görmüşük. Ötən iki ilərzində biz heç nə itirməmişik, əksinə qazanmışıq.Sual: Heydər Əliyeviç, yüksək səviyyədə görüşdən əvvəl siz Rusiya prezidenti Boris NikolayeviçYeltsinlə, baş nazirlə görüşdünüz. Bu görüşlərin nəticələri necədir?Cavab: Mən bu görüşlərdən razıyam. Hesab edirəm ki, onlar çox səmərəli oldu. Nəticə də yaxşıdır.Prezident Boris Nikolayeviç Yeltsinlə biz bir neçə mühüm məsələni, ən əvvəl Dağlıq Qarabağla bağlıErmənistan-Azərbaycan münaqişəsi[284-285]nin qəti olaraq aradan qaldırılması məsələsini müzakirə etdik. Bizhəmin məsələ barəsində fikir mübadiləsi apardıq, məsələnin tənzimlənməsinin bəzi mümkün variantlarınınəzərdən keçirdik. Boris Nikolayeviç indi bu problemlə fəal məşğul olmağı qərara almışdır. Mən bunu düzhesab edirəm. Biz bəzi tədbirlər barədə də razılığa gəldik. Bu tədbirlər həmin münaqişənin aradanqaldırılmasına nail olmaq üçün, hərbi əməliyyatların tez bir vaxtda tamamilə dayandırılması üçün görülməlidir.Mən bundan çox razıyam.Biz bu məsələni Rusiya Federasiyası hökumətinin baş naziri Viktor Çernomırdin ilə də müzakirə etdik.Boris Nikolayeviçlə Rusiya və Azərbaycan arasında ikitərəfli münasibətlərin bəzi məsələlərini də müzakirəetdik. Zənnimcə, biz bu problemlərin müzakirəsini qarşılıqlı anlaşma və razılıq şəraitində başa çatdıra bildik.142
Viktor Stepanoviç Çernomırdin ilə biz ikitərəfli münasibətlərimizi, iqtisadi əməkdaşlığı, bir neçə beləmühüm məsələni müzakirə etdik. Mühüm məsələlərdən biri Azərbaycan neftinin Rusiya ərazisi ilə Qara dənizsahilinə ixracı üçün neft kəməri çəkilməsi məsələsidir. Bu məsələ bir neçə ay ərzində işlənib hazırlanmışdır. Bizqəti qərara gəldik və saziş imzaladıq. Yeri gəlmişkən, bu, çox mühüm sazişdir. Boris Nikolayeviç də sazişiimzaladığımızı razılıq hissi ilə qarşıladı. Bundan əlavə, bizim baş nazir Fuad Quliyev və Viktor Stepanoviçinmüavini Aleksey Bolşakov 2000-ci ilədək uzunmüddətli iqtisadi əməkdaşlıq haqqında saziş imzaladılar. Biz1996-cı ildə ticarətə dair sənəd imzaladıq. Zənnimcə, çox iş gördük. Mən bu nəticələrdən razıyam.Sual: Mən bu sualı verməyə bilmərəm. Çünki o, indi rusiyalıları çox narahat edir. Bir də ona görə ki,siz silahlı münaqişələrin aradan qaldırılması sahəsində nadir təcrübəyə maliksiniz. Hər haldahakimiyyətiniz dövründə siz ona nail oldunuz ki, respublika artıq neçə vaxtdır sülh şəraitində yaşayır.Məhz bu, mənə əsas verir ki, sizə belə bir sual verim.Çeçenistanda münaqişə ilə əlaqədar necə bir vəziyyət yarandığını bilirsiniz. Sizcə, onun həlli yollarınecədir? Öz təcrübənizə əsasən nə deyərdiniz?Cavab: Çeçenistanda baş verən hadisələr Rusiyanı narahat edir, məncə, dünya ictimaiyyətini narahat edir,Azərbaycanı da narahat edir. Biz ondan ziyan çəkirik, ona görə ki, bu [285-286] hadisələrlə əlaqədar Rusiya iləAzərbaycan arasında sərhəd tamamilə bağlanıb, bu sərhəd Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasındankeçir. Əlbəttə, buna görə biz istəyirik ki, Qafqazda, Şimali Qafqazda və Azərbaycanın bilavasitə yaxınlığındayerləşən bu bölgədə sülh olsun. Odur ki, biz bu münaqişənin aradan qaldırılmasını istəyirik. Amma mən buməsələnin indi necə həll edilməli olduğunu söyləmək fikrində deyiləm. Bu, belə şəraitdə qeyri-mümkündür.Lakin düşünürəm ki, Rusiya rəhbərliyi tədbirlər, özü də kifayət qədər səmərəli tədbirlər görür. Mən əminəm ki,Rusiya rəhbərliyi bu problemi həll edəcəkdir.Sual: Heydər Əliyeviç, axırıncı sual. Bizim proqramımızda siz özünüz özünüzdən nə soruşardınız vəözünüzə necə cavab verərdiniz?Cavab: Mən sizinlə birinci dəfədir görüşürəm. Görünür, bu, çox yaxşı proqramdır. "Moskva – Kreml"proqramının Rusiya üçün də, Rusiya ilə, Azərbaycan ilə yaxşı, mehriban, yaxın, qarşılıqlı münasibətləri olanölkələr üçün də əhəmiyyəti var. Mən sizin proqramınıza uğurlar, uzun ömür arzulayıram, qoy sizin proqramhəmişə var olsun. Belə düşünürəm ki, o, yaşayacaq və öz verilişləri ilə Rusiya Federasiyasınınmöhkəmlənməsinə, Rusiya və Müstəqil Dövlətlər Birliyinə daxil olan ölkələr arasında, o cümlədən dəAzərbaycanla münasibətlərin möhkəmlənməsinə kömək edəcəkdir. Sağ olun. [286-287]143
- Page 1 and 2:
───────────
- Page 3 and 4:
KİTABIN İÇİNDƏKİLƏRAZƏRBAYC
- Page 5 and 6:
İCTİMAİYYƏTİ NÜMAYƏNDƏLƏR
- Page 7 and 8:
MÜSTƏQİL AZƏRBAYCAN RESPUBLİKA
- Page 9 and 10:
GÜRCÜSTAN TELEVİZİYASININ MÜXB
- Page 11 and 12:
Konstitusiya insan, vətəndaş hü
- Page 13 and 14:
gün yalnız və yalnız demokratik
- Page 15 and 16:
LONDONDA ADAM SMİT ADINAİNSTİTUT
- Page 17 and 18:
"AZƏRBAYCANDA İNVESTİSİYAİMKAN
- Page 19 and 20:
yarımdır ki, heç bir xarici vasi
- Page 21 and 22:
öyük poten[30-31]sial imkanlara m
- Page 23 and 24:
Cavab: Bəli, mənim indiki səfər
- Page 25 and 26:
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASISƏFİRLİ
- Page 27 and 28:
ADAM SMİT İNSTİTUTUNUNTƏŞKİL
- Page 29 and 30:
"AZƏRBAYCANDA İNVESTİSİYAİMKAN
- Page 31 and 32:
uzunmüddətli qanunverici əsas v
- Page 33 and 34:
arzulamaq istəyirəm. Hörmətli d
- Page 35 and 36:
Dediyim kimi, demokratik iqtisadi i
- Page 37 and 38:
Bİ-Bİ-Sİ KORPORASİYASINDAKI GÖ
- Page 39 and 40:
BÖYÜK BRİTANİYANIN"EKONOMİST"
- Page 41 and 42:
Rusiya nəzarətdə saxlayır. Siz
- Page 43 and 44:
Minsk qrupuna lazımi göstərişl
- Page 45 and 46:
Sual: Azərbaycan və Ermənistan r
- Page 47 and 48:
və Azərbaycanın nümayəndə hey
- Page 49 and 50:
sərhədlər yaranıb. Ermənistan
- Page 51 and 52:
Sual: Rusiyanın öz hərbi bazalar
- Page 53 and 54:
İNGİLTƏRƏNİN "MİDDL İSTMEQEZ
- Page 55 and 56:
"İNTERNEŞNL HERALD TRİBYUN"QƏZE
- Page 57 and 58:
"MOND" QƏZETİNİN MÜXBİRİNƏM
- Page 59 and 60:
münasibətləriniz korlanmayıb ki
- Page 61 and 62:
YEKUN SÖZÜMən əvvəldə dedim v
- Page 63 and 64:
olmasaydı və o ağır şəraitdə
- Page 65 and 66:
islahatları aparılmasına, ölkə
- Page 67 and 68:
Valyuta Fondunun məsləhəti ilə
- Page 69 and 70:
Azərbaycanın başqa bölgələrin
- Page 71 and 72:
TÜRKİYƏ PREZİDENTİSÜLEYMAN D
- Page 73 and 74:
TÜRKİYƏ PREZİDENTİSÜLEYMAN D
- Page 75 and 76:
qiymətləndirdi. Bu, bizim üçün
- Page 77 and 78:
Mən sizi burada, Məclis qarşıs
- Page 79 and 80:
əsas, ən əhəmiyyətli olan sah
- Page 81 and 82:
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININPREZİD
- Page 83 and 84:
Türkiyənin prezidenti Süleyman D
- Page 85 and 86:
yaratmışdır. Eyni zamanda parlam
- Page 87 and 88:
TÜRKİYƏ PREZİDENTİSÜLEYMAN D
- Page 89 and 90:
çalışırdılar ki, üzərlərin
- Page 91 and 92: tarixi var. Bu tarix çox möhtəş
- Page 93 and 94: XALQ ARTİSTİ SƏYAVUŞ ASLANAHör
- Page 95 and 96: AZƏRBAYCAN KİNEMATOQRAFÇILARİTT
- Page 97 and 98: yanında xidmət edibdir. Ancaq bun
- Page 99 and 100: çıxarmışdır. Ona görə də m
- Page 101 and 102: YAZIÇI YUSİF SƏMƏDOĞLUNAHörm
- Page 103 and 104: Azərbaycanda coşub qalxmış xalq
- Page 105: BAKIDA RƏSMİ SƏFƏRDƏ OLANALMAN
- Page 108 and 109: BAKI MƏİŞƏT KONDİSİONERLƏRİ
- Page 110 and 111: Dedim ki, yox, düz demirsən. Sonr
- Page 112 and 113: RESPUBLİKA AİLƏ-SAĞLAMLIQMƏRK
- Page 114 and 115: Bu gün burada ailə sağlamlığı
- Page 116 and 117: 9 YAŞLI RƏSSAM ƏLİ CƏFƏRİNS
- Page 118 and 119: 1995-ci İLDƏ BEYNƏLXALQ YARIŞLA
- Page 120 and 121: mərasimdə iştirak edən şəxsl
- Page 122 and 123: DÜNYA AZƏRBAYCANLILARININHƏMRƏY
- Page 124 and 125: AZƏRBAYCAN XALQINA YENİ İL TƏBR
- Page 126 and 127: münasibətlərini daha da artırd
- Page 128: alarkən xalqımızın igid övladl
- Page 131 and 132: etsinlər. Ancaq xəbərdarlıq edi
- Page 133 and 134: zavod Moskvada olan nazirliyin bir
- Page 135 and 136: Güman edirəm ki, idarəetmənin t
- Page 137 and 138: FRANSA TELEVİZİYASININMÜXBİRİ
- Page 139 and 140: MÜSTƏQİL DÖVLƏTLƏR BİRLİYİ
- Page 141: Buraya mənim bir çox həmkarları
- Page 145 and 146: QANLI YANVAR FACİƏSİ ŞƏHİDLƏ
- Page 147 and 148: ilmərik. Biz məsələnin bu prins
- Page 149 and 150: RUSİYA FEDERASİYASI DÖVLƏTDUMAS
- Page 151 and 152: FƏLƏSTİN MUXTARİYYƏTİNİN BA
- Page 153 and 154: TÜRKİYƏ RESPUBLİKASI BÖYÜK M
- Page 155 and 156: imkanı daxilində bunların həll
- Page 157 and 158: Müstəqilliyi yaşatmaq, qorumaq
- Page 159 and 160: Sovet İttifaqı Qəhrəmanlarımı
- Page 161 and 162: etməsinə müəyyən qədər mane
- Page 163 and 164: İRAN İSLAM İNQİLABININ İLDÖN
- Page 167 and 168: HƏŞTƏRXAN TELEVİZİYASININMÜXB
- Page 169 and 170: vilayətinin bütün sakinlərinə,
- Page 171 and 172: ORUCLUQ BAYRAMI MÜNASİBƏTİLƏXA
- Page 173 and 174: verilmir. Bəzilərinin fikrincə,
- Page 175 and 176: sözlərini, öz fikirlərini xalq
- Page 177 and 178: Biz başqa tədbirlər də görür
- Page 179 and 180: XOCALI SOYQIRIMININ DÖRDÜNCÜİLD
- Page 181 and 182: Bütün bu ağır, çətin prosesl
- Page 183 and 184: ayının 14-də yenidən prezident
- Page 185 and 186: uradadır. Şəhidlər xiyabanında
- Page 187 and 188: BAKIDA RUSİYA FEDERASİYASISƏFİR
- Page 189 and 190: "AZƏRSUTİKİNTİ" DÖVLƏT KONSER
- Page 191 and 192: azı bir-iki il itirmiş olarıq. B
- Page 193 and 194:
RESPUBLİKA HÜQUQİ İSLAHATKOMİS
- Page 195 and 196:
İSRAİLDƏ YAŞAYANKEÇMİŞ AZƏR
- Page 197 and 198:
Biz hər cür separatçılığı pi
- Page 199 and 200:
M. Məhəmmədov: Azərbaycan əraz
- Page 201 and 202:
NİKOLAY KONSTANTİNOVİÇ BAYBAKOV
- Page 203 and 204:
GÜRCÜSTANA RƏSMİ SƏFƏRƏ YOLA
- Page 205 and 206:
Başqa sözlə, burada digər ölk
- Page 207 and 208:
Respublikasının ərazi bütövlü
- Page 209 and 210:
u cinayətkarların, terrorçuları
- Page 211 and 212:
Məsələn, bizim keçmiş həmkarl
- Page 213 and 214:
müstəqilliyini əldə edəndən s
- Page 215 and 216:
TBİLİSİ DÖVLƏT UNİVERSİTETİ
- Page 217 and 218:
GÜRCÜSTANDA YAŞAYANAZƏRBAYCANLI
- Page 219 and 220:
ünvanına, mənim ünvanıma, Azə
- Page 221 and 222:
məsələlərdən biridir. Güman e
- Page 223 and 224:
GÜRCÜSTAN TELEVİZİYASININ MÜXB
- Page 225 and 226:
Gürcüstanda əvvəllər də və i
- Page 227 and 228:
Azərbaycan öz gələcəyini necə
- Page 229 and 230:
İttifaqa girə bilər? Yenə də d
- Page 231 and 232:
AZƏRBAYCAN - TÜRKMƏNİSTANSƏNƏ
- Page 233 and 234:
Yeri gəlmişkən demək istəyirə
- Page 235 and 236:
TÜRKMƏNİSTAN PREZİDENTİSAPARMU
- Page 237 and 238:
inkişafına böyük töhfəsi ilə
- Page 239 and 240:
TÜRKMƏNİSTAN PREZİDENTİSAPARMU
- Page 241 and 242:
AZƏRBAYCAN VƏ TÜRKMƏNİSTANPREZ
- Page 243 and 244:
Ancaq bizdəki balkonlarda nəinki
- Page 245 and 246:
təbəqədirlər ki, onlar tərəfi