Raport-kobiety dla Polski Polska dla kobiet. 20 lat transformacji ...

KOBIETY I KULTURApoprzedniej antologii, Anna Janko (1957) (nie ma zaś Benki i Piwkowskiej).Z roczników siedemdziesiątych dodatkowo wspomnianesą Agnieszka Wolny-Hamkało (1979) i Julia Fiedorczuk (1975). Najmłodszepokolenie reprezentuje Marta Grunwald (1984).O trafności tych wyborów można oczywiście dyskutować. Pokazująone jednak, czyj głos jest słyszalny w środowisku. Publikacje, którychautorzy koncentrują się wyłącznie na twórczości kobiet, to, tak czyinaczej, pozycje szczególne. O wiele bardziej „reprezentatywne”, boodsłaniające, jak poetki istnieją w środowisku literackim, są przeglądyuwzględniające obie płcie. W tych jednak, dokonywanych zwykleprzez mężczyzn, znaczenie kobiet jest często marginalizowane. Dobrymprzykładem może być rosyjska kilkutomowa antologia poezjipolskiej XX wieku pod redakcją Andreja Bazilevskijego, Polskaja poezijaXX vek: antologija, gdzie pojawiają się tylko dwie współcześnietworzące kobiety: w pierwszej części, wydanej w 1996 roku, omówionotwórczość pięciu poetów, w tym Ewy Lipskiej; w drugiej wspomnianoo Szymborskiej, trzecia jest całkowicie zmaskulinizowana.Za bardziej wiarygodną można uznać wydaną w 1996 roku znakomitąantologię Poesie. Panorama der polnischen Literatur des 20. Jahrhundertsw wyborze Karola Dedeciusa, w której oprócz absolutnegokanonu poezji polskiej można znaleźć również poetki takie, jak: AnnaPogonowska, Anna Janko, Urszula Benka, Marzena Broda, MarzannaBogumiła Kielar. Warto jednak wspomnieć, że na pięćdziesiątwybranych przez Dedicusa twórców zaledwie jedną piątą stanowiąpoetki. Z kolei w antologii poezji polskiej z 1996 roku XX. századilengyel költök. Az égbolt hajfonatai [Poeci polscy XX wieku. Warkoczeniebios], w której autorem wyboru i przekładu zamieszczonychw niej wierszy jest Géza Cséby, węgierski poeta i historyk literatury,z żyjących pojawiają się jedynie kanoniczne poetki (choć bez UrszuliKozioł) oraz… Mieczysława Buczkówna (żona Mieczysława Jastrunai matka Tomasza Jastruna, która zarzuciła pisanie).Kto pisze o kobietach?W szkicach krytycznych umieszczonych w zbiorze Dziewięć światów.Współczesne poetki polskie (1997) Iwona Smolka jako pierwszadokonuje kompleksowego przeglądu twórczości poetek współczesnych:Julii Hartwig, Ludmiły Mariańskiej, Krystyny Miłobędzkiej, JoannyPollakówny, Anny Kamieńskiej, Adriany Szymańskiej i WisławySzymborskiej, a także Marii Bigoszewskiej (którą niegdyś Stasiukuznał za typową przedstawicielkę literatury menstruacyjnej) oraz KrystynyRodowskiej, niezwykle aktywnej twórczo po roku 1989 (m.in.cztery zbiorki poetyckie, a także wybór z poezji francuskiej: Na szaliznaków. Czternastu poetów francuskich). Książka Smolki to odważnapróba określenia dykcji poszczególnych poetek, znalezienia odrębnegoklucza interpretacyjnego dla każdej z „osobnych”.140