Raport-kobiety dla Polski Polska dla kobiet. 20 lat transformacji ...

KOBIETY W NAUCE I EDUKACJIW dokumentach reformy nadal różne dyskursy nakładały się nasiebie. Z jednej strony mówiono o zwiększaniu autonomii szkół i nauczycieli,dawaniu nauczycielom możliwie jak największej swobodywyboru programów i podręczników, o doskonaleniu nauczycieli,o zmniejszaniu ciężaru encyklopedycznej wiedzy i o kładzeniu większegonacisku na uczenie umiejętności. Ten język, nieco technokratyczny,opierał się na założeniu, że nauczycielom i nauczycielkomnależy stworzyć nowe ramy organizacyjne, takie, w których, z jednejstrony, będą mieli swobodę w wyborze programów, w kształtowaniutreści nauczania, a z drugiej będą zachęcani do ciągłego doskonaleniasię. W takich ramach szkoły powinny móc same diagnozowaći rozwiązywać istotne dla siebie problemy . Jednak w tych samychnieraz dokumentach reformy, tam, gdzie mowa była o kwestiachzwiązanych z wychowawczą rolą szkoły, język ulegał raptownejzmianie, czego przykładem jest choćby przywoływana już ścieżka„Wychowanie do życia w rodzinie”.Koniec lat 90. i początek XXI wieku to już czas, w którym (także,choć nie tylko w związku ze zbliżającym się wejściem Polski do UniiEuropejskiej) kwestia równości kobiet i mężczyzn, a wkrótce takżekwestia praw osób należących do mniejszości seksualnych zaczęłastawać się tematem debat publicznych 10 . W 2001 roku rząd SLD powołałurząd pełnomocnika ds. równego statusu kobiet i mężczyzn.W 2002 roku biuro pełnomocnika zorganizowało konferencję „Równośći tolerancja w programach i podręcznikach szkolnych” 11 ; trzylata później, w 2005 roku, przeanalizowano kilkadziesiąt podręczników,badając przede wszystkim sposób przedstawiania kobiet i mężczyzn.Wnioski z obydwu badań były podobne: podręczniki okazałysię kopalnią stereotypów dotyczących płci. Odwołując się do tychbadań, autorki rozdziału poświęconego edukacji w raporcie UNDP324) W duchu unijnej zasady subsydiarności (pomocniczości) państwa reformaedukacji powiązana była m.in. z dostosowywaniem polskiego systemu edukacjido systemów unijnych. Jednocześnie była też połączona z reformą samorządową:jednym z jej elementów było dokończenie rozpoczętego w latach 90. procesu przekazywaniasamorządom terytorialnym prowadzenia szkół.10) W 1999 roku artykuł Agnieszki Graff Patriarchat po seksmisji, opublikowanyw „Gazecie Wyborczej”, zapoczątkował pierwszą w tym dzienniku poważnądyskusję o prawach kobiet i feminizmie. Rok 2000 to rok pierwszej warszawskiejManify. W 2001 roku powstaje Kampania Przeciwko Homofobii. W tym samym rokuw rządzie premiera Leszka Millera powołany został (na wyraźne życzenie władz UE)urząd pełnomocnika ds. równego statusu kobiet i mężczyzn. Jednocześnie jednakw okresie tuż przed wejściem do Unii Europejskiej lewicowy rząd (aby nie drażnićKościoła) zrezygnował z przedwyborczych obietnic dotyczących złagodzenia ustawyantyaborcyjnej.11) Równość i tolerancja w podręcznikach szkolnych, „Biblioteczka PełnomocnikaRządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn”, nr 1/2003, Warszawa 2003 (zapiskonferencji zorganizowanej 8 października 2002 roku).