Raport-kobiety dla Polski Polska dla kobiet. 20 lat transformacji ...

się zmiany w warunkach, w jakich funkcjonują kobiety i mężczyźniw świecie akademickim i poza nim.W naszych analizach badaliśmy liczbę różnorakich publikacji, któreukazały się w ciągu dwóch ostatnich lat poprzedzających dwa badania:(1) zrealizowane w 2003 roku nad składem i aktywnością naukowąosób będących profesorami tytularnymi i (2) przeprowadzonew 2005 roku nad osobami zatrudnionymi w wyższych uczelniach(zaliczonych do najwyższej kategorii w klasyfikacji Ministerstwa Naukii Szkolnictwa Wyższego), liczącymi od 30 do 40 lat. W przypadkukażdego z wymienionych badań z ponad 800 osobami przeprowadzonowywiady. Analizując te dwie populacje, jesteśmy świadomi,że składają się z osób znajdujących się na dwóch krańcach karierynaukowej. Pierwsza z nich to osoby zajmujące najwyższe pozycjew uczelni, które osiągnęły wszystko, „co można było”, jeśli chodzio stopnie, choć mogą wyraźnie różnić się miejscami w ich strukturachorganizacyjnych, a zatem odmiennymi wpływami na proces podejmowaniadecyzji, m.in. dotyczących rozdziału środków na badania,przydziałem miejsca na laboratoria itd. Druga z badanych grup toosoby raczej młode, znajdujące się w różnych fazach drogi naukowej,a także w innej fazie życia. Choć wszyscy z punktu widzenia wieku(badane osoby liczyły co najmniej 30 lat) mogli już uzyskać stopieńdoktora (ukończyli studia co najmniej 5 lat temu), w rzeczywistościbyli wśród nich magistrzy, doktorzy, doktorzy habilitowani i jedenprofesor. Można też sądzić, że niektóre z osób w drugiej z badanychpopulacji w przyszłości odpadną bądź zrezygnują z kariery naukowej(leaking pipeline 13 ). Z wcześniej przeprowadzanych badań wiadomorównież, że efektywność badawcza ma swoją specyficzną dynamikęw cyklu życia naukowego, aczkolwiek w różnych krajach kształtujesię ona inaczej. Jak wskazują analizy amerykańskie, osoby młodszepublikują więcej, osoby starsze – mniej 14 . Badania przeprowadzonew Polsce wskazują, że istnieje inna prawidłowość cyklu naukowego:osoby starsze publikują więcej. Ich publikacje, jak twierdzą niektórzybadacze, zawierają mniej cytowań, w odróżnieniu od publikacji osóbmłodszych, które publikują mniej, ale z większą liczbą cytowań literaturyprzedmiotu 15 . Analizy pokazały, że młodsi, zarówno kobiety,jak i mężczyźni, publikowali znacznie mniej niż profesorowie. W populacjimłodszych pracowników naukowych (30–40 lat) nie stwier-Kongres Kobiet Polskich 200913) Tzw. „wyciekający rurociąg” – zjawisko to oznacza systematyczną utratękobiecych talentów na rynku pracy na skutek różnych procesów powodujących, żekobiety częściej niż mężczyźni nie kontynuują określonej kariery.14) P. E. Stephan, S. G. Levin, Striking the Mother Lode in Science: The Importanceof Age, Place and Time, Oxford University Press, New York 1992; Y. Xie, K. A.Schauman, Women in Science, op. cit.15) A. Proń, H. Szatyłowicz, Aaaby profesorem być, „Gazeta Wyborcza”,12.07.2005.311