Raport-kobiety dla Polski Polska dla kobiet. 20 lat transformacji ...

KOBIETY W NAUCE I EDUKACJIczyną tych różnic. Czy istnieją różnice pomiędzy krajami w sposobiedefiniowania zawodu naukowca jako mniej lub bardziej nieprzyjaznegodla kobiet, a więc wymagającego przełamania większych barierprzez te kobiety, które jednak zdecydują się na jego wykonywanie?Być może różnic należy poszukiwać gdzie indziej: w kontekścieinstytucjonalnym, który zapewnia kobietom (rodzinom) pomoc w łączeniupracy zawodowej i obowiązków rodzinnych? Być może w innychrozwiązaniach społeczno-kulturowych w różnych krajach, gdyżw niektórych istnieją społeczne nieformalne sieci-networki (głównierodzinne), wspomagające kobiety i rodziny? . Można również sądzić,że tam, gdzie jest większa mobilność naukowców wymuszana przezsystem rekrutacji pracowników, takie sieci nie istnieją. Poszczególnekraje bardzo się różnią w tym względzie. Są takie, w których uczelniejako zasadę przyjmują nieoferowanie stałej posady swoim absolwentom(osobom, które ukończyły tam studia doktoranckie, np. Niemcy,Stany Zjednoczone), podczas gdy w innych krajach uczelnie wolą zatrudniaćswoich absolwentów, mając pewność, iż wiedzą, jaki potencjałnaukowy reprezentują (np. Polska).Można by sądzić, że w krajach o mniej stereotypowych koncepcjachról kobiet i większym przekonaniu, iż mogą one równie dobrzejak mężczyźni uczestniczyć w życiu publicznym, więcej kobiet będziewybierać karierę naukową. Jednakże porównanie wyników badańnad wartościami i koncepcjami społecznych ról kobiet z liczbą kobietzajmujących wyższe pozycje w świecie nauki pokazuje, że nie jest toprosta korelacja. W takich krajach jak Portugalia czy Polska odsetkikobiet-profesorów należą do najwyższych w Europie i są równie wysokiejak w Finlandii, choć koncepcje ról kobiet są w nich zdecydowanieodmienne. Polska i Portugalia należą do krajów o tradycyjnychkoncepcjach, podczas gdy Finlandia – wręcz odwrotnie.W latach 80. liczba kobiet przewyższała liczbę mężczyzn na studiachuniwersyteckich tak w Polsce, jak i wielu innych krajach. Wzrastającyudział kobiet na niektórych kierunkach doprowadził do późniejszejfemininizacji pewnych zawodów.W Polsce w latach 1990–2007 liczba studiujących kobiet wzrosłapięciokrotnie, liczba mężczyzn – czterokrotnie. Już w 1990 roku kobietystanowiły ponad połowę studiujących w przypadku wszystkichtypów studiów z wyjątkiem studiów dziennych. W połowie lat 90.również na studiach dziennych było ich wśród studiujących ponad51% (w 2003 roku – 55%). Kobiety częściej niż mężczyźni wybierająkrótsze typy kształcenia, które z zasady uważa się za gorzej przy-306) U. Beck, Risk Society. Towards a New Modernity, Sage, London-New Delhi 2000.) R. Inglehart, P. Norris, Rising Tide. Gender Equality and Cultural Change AroundThe World, Cambridge University Press, Cambridge 2003.