Raport-kobiety dla Polski Polska dla kobiet. 20 lat transformacji ...

Kongres Kobiet Polskich 2009Kobiety i gospodarkaEwa Lisowska, Janina SawickaWprowadzenieAktywność zawodowa kobiet stała się zjawiskiem na skalę społecznąnie tak dawno temu, bo w latach 60. i 70. XX stulecia. Szczególniew Polsce i innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej liczbakobiet pracujących, w tym mężatek, dynamicznie rosła po II wojnieświatowej, co było warunkowane uprzemysłowieniem i ekstensywnągospodarką socjalistyczną, opartą w głównej mierze na pracy fizycznej.Wskaźniki zatrudnienia kobiet były w tamtych latach wyższew Polsce, Czechosłowacji czy NRD niż w krajach Europy Zachodniej.Przyczynę tego zjawiska stanowiły niskie płace. Kobiety musiały podjąćzatrudnienie, ponieważ za jedną pensję trudno im było utrzymaćrodzinę. Jednocześnie polityka państwa zmierzała w kierunku ułatwianiakobietom aktywności zawodowej poprzez tworzenie instytucjiopieki nad dziećmi: żłobków i przedszkoli, świetlic szkolnych.Wprowadzono płatny urlop macierzyński, a z czasem także trzyletnibezpłatny urlop wychowawczy.Wraz z przemianami systemowymi, które dokonały się w Polsce naprzełomie lat 80. i 90., zmienił się rynek pracy. Pojawiło się bezrobocie– zjawisko nieznane w gospodarce socjalistycznej – spowodowaneupadkiem nierentownych zakładów lub ich przekształceniamiwłasnościowymi. W pierwszej kolejności upadały zakłady przemysłulekkiego, w których większość zatrudnionych osób stanowiłykobiety. Tak więc na początku transformacji to one częściej niż mężczyźnitraciły pracę i stawały się bezrobotnymi. Wyraźnie obniżyłysię wskaźniki zatrudnienia zarówno kobiet, jak i mężczyzn, rosłastopa bezrobocia, osiągając najwyższy poziom 20% w 2003 roku.Jednocześnie przejście do gospodarki rynkowej stworzyło szansena samozatrudnienie i rozwój przedsiębiorczości. Wiele kobiet z tejszansy skorzystało, a tym samym pojawiła się kobieta w nowej roli– businesswoman.Wraz z przystąpieniem do Unii Europejskiej Polska musiała implementowaćprawodawstwo dotyczące zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu.Jedną z fundamentalnych zasad polityki Unii Europejskiej jestprzekonanie, że kobiety mają takie samo prawo do podejmowaniapracy zawodowej i na takich samych warunkach jak mężczyźni. Jużw traktatach ustanawiających Europejską Wspólnotę Gospodarczą