Raport-kobiety dla Polski Polska dla kobiet. 20 lat transformacji ...

Kobiety i gospodarkapoziomie dyskusji o układzie zbiorowym w branży, jak i na poziomierozmów na szczeblu rządowym. Tym ważniejsza wydaje się strategiaprzyjęta przez OZZPiP, którą można określić jako „nic o nas bez nas”.Zamiast zdawać się na działania central związkowych, gdzie interesyposzczególnych grup zawodowych mieszają się i czasem są sprzeczne,pielęgniarki i położne występują same w swoim imieniu i dziękiswej determinacji oraz wyjątkowemu charakterowi podejmowanychakcji protestacyjnych, mają ważny wkład w kształtowanie stosunkówpracy w polskiej służbie zdrowia.Aktywność związkowa kobiet i pierwszy strajk w hipermarkecieHipermarkety są doskonałym przykładem nowej oferty pracy, jakapojawia się wraz z tworzeniem się społeczeństwa usługowego. Charakterystycznedla tej sfery jest rozproszenie pracowników, siedmiodniowytydzień pracy, zmienny grafik, niskie poczucie bezpieczeństwazatrudnienia i niewielkie możliwości awansu, a także niskiepłace, ciężka fizyczna praca i umowy na czas określony. Firmy tegotypu mają dość paternalistyczny stosunek do swoich pracowników,co objawia się również dużą niechęcią do związków zawodowych.Co ważne, w hipermarketach ok. 70% załogi stanowią kobiety 22 i towłaśnie kobiety stały się motorem związkowych działań. Ciekawestudium przypadku powstawania organizacji związkowej w hipermarkecieprzedstawia Ostrowski 23 . Uwagę zwraca wielka odpowiedzialnośćzłożona na barkach jednej osoby – założycielki związku,charyzmatycznej kasjerki. Wynikać to może z zastraszenia pracowników,ich poczucia, że nic od nich nie zależy i że pracodawca łatwoznajdzie nowych, chętnych na ich miejsce. Sytuacje, z jakimi styka sięopisywana przewodnicząca w kontaktach z pracodawcą, pokazują,jak trudne jest kolektywne działanie w społeczeństwie usług – kierownictwozbija wszystkie związkowe propozycje, a na zewnątrzprezentuje związek jako zajmujący się mało ważnymi rzeczami. Tymczasem,jak wynika z doświadczeń Państwowej Inspekcji Pracy, w hipermarketachjest bardzo dużo do zrobienia w kwestii BHP czy ustabilizowaniagrafiku, nie mówiąc już o podwyższeniu jakości umówo pracę. Podobne doświadczenie ma Elżbieta Fornalczyk, przewodniczącaKomisji Zakładowej Wolnego Związku Zawodowego „Sierpień80” w Tesco i organizatorka pierwszego strajku w hipermarkecie 24 .Jest osobą świadomie łączącą problematykę złych warunków pracyi płacy z problemami pracy kobiet. Wskazuje na gorszą pozycję społecznąkobiet wynikającą z segregacji zawodowej, która się wiążez niższymi zarobkami, oraz konieczność pracy na dwa etaty – zawo-22) P. Ostrowski, Powstawanie związków zawodowych w sektorze prywatnymw Polsce, Beck, Warszawa 2009.23) Ibidem.24) Kobiety nie lubią siedzieć cicho – rozmowa z Elżbietą Fornalczyk, „Gazeta Feministyczna”– dodatek do „Gazety Wyborczej”, 07.03.2008.82