Raport-kobiety dla Polski Polska dla kobiet. 20 lat transformacji ...

Kobiety i gospodarkaW niniejszym tekście zwrócimy uwagę na kilka kluczowych naszymzdaniem kwestii dotyczących statusu i społecznych wartości pracykobiet wykonywanej na rzecz domu i rodziny, a także niejednoznacznychpostaw wobec pracy domowej samych kobiet. Zanim przejdziemydo rozważań na temat zmian ról kobiet i mężczyzn oraz podziałupracy między nimi w ostatnim 20-leciu, przyjrzymy się, z jakim dziedzictwemprzekonań na temat kobiet i mężczyzn polskie społeczeństwoweszło w okres przemian lat 90.Dziedzictwo socjalizmuSocjalistyczna równość płci daleka była od faktycznej równości.W najmniejszym nawet stopniu nie zakwestionowano tradycyjnejroli kobiety: „Fakt stałego wzrostu zatrudnienia kobiet musi łączyćsię z troską o stworzenie maksymalnie dogodnych warunków dołączenia obowiązków wynikających z zatrudnienia z obowiązkamiwynikającymi z prowadzenia gospodarstwa domowego” – brzmiałydyrektywy przewodniej partii . Nikt nie zadawał sobie pytania, dlaczegotylko kobiety muszą zajmować się domem i dziećmi, nikt niemyślał i nie mówił o redystrybucji prac domowych i opieki w rodzinie.Działania państwa, aby ulżyć kobiecie w „jej doli”, sprowadzałysię do starań, aby obowiązki domowe zajmowały kobiecie jak najmniejczasu („mechanizacja” gospodarstw domowych), i wspieraniajej w macierzyństwie (sieć żłobków i przedszkoli, kolonie letnie, taniepodręczniki, tanie obiady w stołówkach szkolnych etc.). Pismo„Twoje Dziecko”, kierowane do kobiet-matek, komentując UchwałęVI Zjazdu PZPR w 1972 roku, z dumą donosiło, że wymienione zostaływ niej takie problemy, jak „konieczność uwolnienia kobiet od wieluczynności domowych, rozwoju wszelkiego rodzaju usług, a także polepszeniazaopatrzenia w artykuły konsumpcyjne”. I dalej: „Są w tejczęści postanowienia specjalnie poświęcone kobiecie wiejskiej.Dla ułatwienia wykonywania przez nią trudnych i niewdzięcznychprac domowych i hodowlanych przewiduje się rozwój usług na wsii zwiększenie dostaw urządzeń mechanicznych”. Szczególną radośćwzbudziło zapowiadane wprowadzenie wolnych sobót, bowiem: „Jakieżto ułatwienie dla kobiet! Sobota – dzień zakupów, dzień sprzątania,z czasem stanie się również dniem wypoczynku i turystyki. (...)Kobietom zatrudnionym, żartobliwie mówiąc, «na dwóch etatach»– zakładowym i domowym – wypoczynek i turystyka należy się przedewszystkim” . Kobiety były odpowiedzialne nie tylko za prowadzeniegospodarstwa domowego, ale również za atmosferę w domu:„Aby wszyscy członkowie rodziny czuli się dobrze w swoich domowychpieleszach, pani domu powinna na co dzień i od święta pokazywaćżyczliwą, pogodną twarz” , a nawet za relacje ojca z dziećmi:) Bilans troski o kobietę, „Twoje Dziecko” 1972, nr 5.) Sprawy kobiet, „Twoje Dziecko” 1972, nr 3.) Nie poddawaj się zmęczeniu, „Twoje Dziecko” 1972, nr 3.36