Liefde kent geen grenzen - Federaal Wetenschapsbeleid

andere woorden, het huwelijk is nog niet voltrokken en de familiale band is nog
niet gevestigd. Gezinsvorming en gezinshereniging vormen met andere woorden
een inhoudelijke specifiëring van de term volgmigratie.
Daarnaast vinden we in de literatuur ook de term huwelijksmigratie terug.
Huwelijksmigratie is migratie in het kader van een huwelijk, los van het gegeven
of dit huwelijk reeds voltrokken is of niet. De twee juridische procedures voor
huwelijksmigratie zijn gezinsvorming en gezinshereniging. Als het huwelijk reeds
voltrokken is en de echtgenoot of echtgenote naar België komt, spreken we over
gezinshereniging. Wanneer het huwelijk nog plaats moet vinden in België, spreken
we over gezinsvorming. Huwelijksmigratie is met andere woorden een mengvorm
van gezinshereniging en gezinsvorming. Het is op deze vorm van
huwelijksmigratie dat het hier voorliggende rapport zich focust.
2.2 Gearrangeerd en gedwongen huwelijk
Twee andere concepten die terugkomen in het ganse huwelijksmigratiediscours
zijn de termen gearrangeerd en gedwongen huwelijk. Beide termen vinden we erg veel
terug in de media. Wanneer de media aandacht besteden aan huwelijksmigratie,
gebeurt dit doorgaans langs deze schaduwzijde. Voor de publieke opinie is
huwelijksmigratie daarom vaak synoniem voor gearrangeerde, gedwongen of
schijnhuwelijken.
We vinden gearrangeerde huwelijken met toestemming van beide partners ook bij
ons terug. Immers, huwelijken die geregeld worden via een huwelijksbureau met
een buitenlandse partner vallen ook onder de gearrangeerde huwelijken. In geval
van een gearrangeerd huwelijk brengt een externe partner (de familie, de
gemeenschap, een commerciële instantie, etc.) de huwelijkspartners bij elkaar.
Beide partners hebben in meer of mindere mate een keuzevrijheid om al dan niet
met elkaar te huwen. Hoewel familiaal gearrangeerde huwelijken in het Westen
grotendeels plaats gemaakt hebben voor romantische of spontane huwelijken
waarbij beide partners elkaar kiezen, hebben voornoemde recente evoluties in
relatievorming en –bemiddeling (via een huwelijksbureau, internet) tot gevolg dat
romantische huwelijken en door derden bemiddelde huwelijken elkaar niet
noodzakelijkerwijs uitsluiten (Coene, 2005).
We spreken over een gedwongen huwelijk wanneer “één of beide partners door
de familie zo onder druk worden gezet om te huwen, dat ze daardoor tegen zijn of
haar wil in het huwelijk stappen” (Van der Heyden, 2006). Ook al lijkt deze
defintie erg simpel, in de praktijk blijkt het niet eenvoudig om uit te maken wat
‘onder druk zetten’ en ‘tegen de wil in huwen’ betekent. De grens tussen dwang
en eigen wil is niet altijd duidelijk te trekken. Want waar eindigt dwang en waar
begint vrije keuze? In hoeverre is een islamitische vrouw die verondersteld wordt
5