Liefde kent geen grenzen - Federaal Wetenschapsbeleid

3. Een historische schets
België is van oudsher een migratieland. In vroegere eeuwen kenden we reeds
migranten. Belgen trokken op zoek naar werk naar het buitenland. Tijdens de
eerste en de tweede wereldoorlog zochten en vonden vele Belgische vluchtelingen
een onderkomen in het buitenland. En ook in België kwamen mensen binnen met
een vreemde nationaliteit (Caestecker, 2005).
De migratiebewegingen in het algemeen hebben veel te maken met economische
factoren. Men spreekt in dit verband ook van de ‘push’ en de ‘pull’ factoren die
migratie zouden sturen. In 1889 formuleerde E.G. Ravenstein in ‘the laws of
migration’ dit als volg; “Bad or oppressive laws, heavy taxation, an unattractive
climate, uncongenial social surroundings and even compulsion … all have
produced and are still producing currents of migration, but none of these currents
can compare themselves in material respects” (Ravenstein, 1889). Deze these is
geleidelijk aan verder uitgewerkt om te komen tot de ‘push’ en ‘pull’-hypothese.
Hierbij wordt ervan uitgegaan dat door socio-economische onevenwichten tussen
regio’s bepaalde factoren mensen ‘wegduwen’ uit hun regio van oorsprong en
andere factoren in de streek van bestemming mensen aantrekken. Vaak werken
zowel de wegduwende als de aantrekkende factoren samen (Geets, Pauwels, e.a.,
2006). Naarmate een regio weinig economische, sociale of politieke perspectieven
biedt, is men eerder geneigd om naar regio’s te trekken waar deze perspectieven
wel aanwezig zijn.
In de eerste helft van de vorige eeuw trokken een deel mensen uit België naar
Noord- en Latijns Amerika en naar de voormalige kolonie Congo in de hoop daar
een betere toekomst uit te bouwen (CGKR, z.d.). Naast deze emigratiebewegingen
kende België doorheen zijn geschiedenis eveneens een beduidende
immigratiebeweging. In de jaren ’60 komt België samen met de rest van Europa
terecht in een grote economische heropleving, waardoor ons land een
aantrekkingspool wordt voor migranten. Spanje, Griekenland, Noord-Afrika en
Turkije vormen de nieuwe recruteringslanden (CGKR, z.d.). Aanvankelijk was het
de bedoeling dat deze werknemers hier tijdelijk zouden verblijven. In de
volksmond werden ze dan ook ‘gastarbeiders’ genoemd. Maar al snel werd
duidelijk dat ze voor langere tijd hier zouden blijven (CGKR, z.d.).
In 1964 verscheen er een brochure ‘Vivre et travailler en Belgique’ waarin
uitdrukkelijk de gezinsmigratie werd aangemoedigd. Dit kaderde in de
opvattingen van het rapport Sauvy, waarin deze Franse demograaf met
internationale reputatie aantoonde dat ook om demografische redenen
vreemdelingen moesten aangetrokken worden, vooral naar het verouderde en
kindarme Wallonië.
7