PROBLEM DURUMU - Prof.Dr. Seval Fer

51Somut algılama biçimi, bilgilerin doğrudan beş duyu (görme, koklama,dokunma, tatma ve işitme) vasıtasıyla kaydedilmesini sağlar. Bireyler bualgılama yeteneğini kullanırken, o anda orada bulunan, apaçık vehissedilebilir şeylerle ilgilenirler. O anda kavramlar ve fikirler arasındakiilişkileri görmeye ve gizli anlamları ortaya çıkarmaya çalışmazlar. Özetle,mevcut olan, birey tarafından olduğu şekliyle algılanır.Soyut algılama biçimi ise, bireylerin tam olarak görünmeyenlerianlamasını, fikirleri idrak ederek gözünde canlandırmasını sağlar. Bireylersoyut algılama yeteneklerini kullanırken, sezgilerini, zekalarını ve hayalgüçlerini ortaya koyarlar. Gizli uzantıların ötesini görürler. Özetle, görünen,birey tarafından her zaman göründüğü şekliyle algılanmaz.Her birey aslında her gün hem somut algılama biçimini ve hem de soyutalgılama biçimini kullanır. Ancak bunlardan birisinde kendisini diğerinenazaran daha rahat hisseder. Örneğin doğal algılama biçimi somut olan birbirey iletişim kurarken doğrudan, harfi harfine dinleme yolunu seçerken;doğal algılama biçimi soyut olan bir birey, aynı iletişim durumunda gizliipuçlarını keşfetme eğilimindedir (Tobias, 1995: 12-13).Bireyler bu iki algılama biçimi vasıtasıyla bilgi elde ettikten sonra, yine ikifarklı yolla öğrendiklerini zihinlerinde düzenlerler. Gregorc’a göre iki zihinseldüzenleme yolu bulunur. Bunlardan biri ardışık (sequential) düzenleme,diğeri ise rastlantısal (random) düzenleme biçimidir.Ardışık düzenleme biçimi, bilgilerin zihinde doğrusal, adım adım ilerleyenbir hareket tarzıyla düzenlenmesini sağlar. Bireyler ardışık düzenlemebiçimini kullanırken, bilgiyi işlemeye ilişkin geleneksel bir yaklaşımı, birzihinsel düşünme silsilesi takip eder. Güçlü ardışık düzenleme becerisinisahip bireyler, sezgilerine güvenmektense bir plan yapmayı ve bu planı takipetmeyi tercih ederler. Yani birey her zaman adımları takip eder.Rastlantısal düzenleme biçimi ise, bilgilerin zihinde belirli diziler olmadanbüyük parçalar halinde düzenlemesini sağlar. Bireyler rastlantısal düzenlemebiçimini kullanırken, bir işlemin basamaklarını atlayabilir ve istenilen sonucaçoğunlukla ulaşabilirler. Hatta işin sonundan veya ortasından başlayabilirler.-51-