Moderna umjetnost u Hrvatskoj - Institut za povijest umjetnosti

koju već karakteriziraju elementi neo-avangardnog stava:
potiranje autonomije takozvane “čiste” umjetnosti odnosno
brisanje granica prema “primijenjenoj” umjetnosti, zalaganje
za legitimnost apstraktne umjetnosti a protiv subjektivnoegzistencijalne
determinacije djela, značaj kolektivnog/grupnog
rada i eksperimentalnog istraživanja, “usmjerenje prema sintezi
svih likovnih umjetnosti”, uz razvijanje “borbe mišljenja”, etike
i aktivizma, “proizvodnog i društvenog standarda”, težnje
za “progresom”, višom razinom “vizualnih komunikacija” i
prevrednovanjem “plastičnih potreba i mogućnosti”, dakako
u sredini kojoj je nužna modernizacija u svakom pogledu.
S jedne strane, egzatovsko je zalaganje za novu umjetnost
podrazumijevalo, dakle, uvođenje apstraktne umjetnosti,
a pritom je bilo potrebno “ne samo da se stvore djela nego
da se ona i odbrane” (Ivan Picelj), s druge je produkcija nove
modernističke plastičnosti, racionalne i konstruktivne, trebala
biti u funkciji zamisli perspektive novog utopijskog svijeta
modernosti. On se zamišlja kao totalna sinteza plastičkoprostorne
sredine te vizualne komunikacije kojoj se viöe ne
postavlja “stara dilema hijerarhije: arhitektura, plastika, slika”,
iako Richter dopuöta temeljni udio arhitekture koja je po
svojoj medijskoj prirodi oblikovanja u prostoru i “prirodni”
projektivno-konstruktivni okvir te “sinteze”. A preduvjeti
“otkrića nove plastičke realnosti” (Radić) vidje se u analitičkom
pristupu “konkretnoj” prirodi apstrakcije, njenim geometrijskim
i konstruktivnim svojstvima, u duhu racionalne i egzaktne
istraživačke metodologije.
To je onaj isti duh racionalističkog zanosa koji je zahvatio
i evropsku poslijeratnu apstrakciju (Espace u Francuskoj,
Movimento arte concreta u Italiji), dok sve aspiracije za
oblikovnom sintezom prostornih umjetnosti nisu počele
343 SONJA BRISKI UZELAC — ZAGREBAČKA SCENA U SREDIŠTU: ŠEZDESETE