Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

~ewe mo`e da bide i razbojni{tvoto kaj koe, na primer, so primena na
sila na nekoe dete mu e odzemen sladoledot ili odgleduvawe na edno
steblo marihuana (vo saksija) za sopstveni potrebi, za{to toga{ e
isklu~ena zloupotrebata na opojni drogi so proizvodstvo soglasno ~l.
215 KZ.
Za celosno rabirawe na stepenuvaweto na op{etstvenata opasnost
va`no e da se istakne i razlikata me|u kvalificirani i priviligirani
krivi~ni dela. Imeno, pri toa stepenuvawe zakonodavecot
poa|a od tipi~i slu~ai na oddelni povedenija koi imaat odreden stepen
na op{testvena opasnost. Tokmu poradi toj stepen na op{testvena
opasnost na takvite povedenija, zakonodavecot i gi opredeluva kako
krivi~i dela. Ovde stanuva zbor za opredeluvawe na op{testvenata
opasnost utvrdena spored osnovnite elementi koi se narekuvaat bitni
elementi (obele`ja) na bitieto krivi~noto delo.
Me|utoa, zakonodavecot ~estopati predviduva deka vo slu~aj na
konkretnoto ostvaruvawe na opredeleni zakonski bitija na krivi~ni
dela mo`e da se raboti za pogolem stepen na op{testvena opasnost od
prose~niot tipi~en slu~aj. Za niv zakonodavecot predviduva kvalificirani
(pote{ki) oblici na oddelni krivi~ni dela. Toj, isto taka,
predviduva deka vo slu~aj na konkretnoto ostvaruvawe na opredeleni
zakonski bitija na krivi~ni dela mo`e da se raboti za pomal stepen na
op{testvena opasnost od prose~niot tipi~en slu~aj. Za niv zakonodavecot
previduva privilegirani (polesni) oblici na oddelni krivi-
~ni dela. Vo ovie slu~ai stanuva zbor za opredeluvawe na op{testvenaat
opasnost utvrdena spored dopolnitelni elementi (obele`ja) na
bitieto na krivi~noto delo.
Za razlika od ~l. 8 KZ, kaj kvalificiranite i priviligiranite
krivi~ni dela, ocenkata na nivnata op{testvena opasnost se dvi`i vo
ramkite na onoj intenzitet {to spored stavot na zakonodavecot e
uslov za nivno postoewe kako krivi~ni dela.
2. OSNOVI ZA ISKLU^UVAWE NA PROTIVPRAVNOSTA
1. Napred spomnavme deka vo konkretnata realizacija na zakonskoto
bitie na nekoe delo mo`e da se javi nekoja osnova za isklu~uvawe
na protivpravnosta. Taka, na primer, ako edno lice ubie drugo, so
toa go ostvarilo krivi~noto delo ubistvo, me|utoa negovoto dejstvie
nema da bide protivpravno ako e storeno vo nu`na odbrana, za{to nu-
`nata odbrana e eden od tie osnovi za isklu~uvawe na protivpravnosta.
Ili poinaku, edno dejstvie e protivpravno dokolku pretstavuva
ostvaruvawe na zakonskoto bitie na deloto i dokolku ne postoi nekoja
osnova za isklu~uvawe na protivpravnosta.
2. Osnovi za isklu~uvawe na protivpravnosta se vsu{nost, onie
okolnosti poradi ~ie dejstvo ne e protivpravno povreduvaweto ili zagrozuvaweto
na objetot na dejstvieto vo koe e materijalizirano pra-
149