Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

storeni vo nu`na odbrana ne se protivpravni, za{to ne se op{testveno
opasni, odnosno za{to se vo soglasnost so barawata na pravniot
poredok.
2. Elementi na krajnata nu`da. Spored zakonskata definicija
za krajnata nu`da se mora da postojat: 1 0 opasnost i, 2 0 otstranuvawe na
opasnosta, koi od svoja strana mora da ispolnuvaat opredeleni uslovi.
1 0 Opasnost pretstavuva sostojba koga postoi bliska i neposredna
mo`nost od nastapuvawe povreda na nekoe pravno dobro.
a) Opasnosta mo`e da poteknuva kako od strana na `ivotni
(edno lice go ubiva `ivotnoto koe go napadnalo) ili od prirodni sili
(vo slu~aj na poplava, zemjotres i sl. se spasuva svoe dobro na smetka na
tu|o dobro). Opasnosta mo`e isklu~itelno da doa|a i od ~ovek, no vo
toj slu~aj za postoewe krajna nu`da, opasnosta mora da se otsranuva so
povreda na pravnite dobra na treto lice, a ne na pravnite dobra na liceto
od koe poteknuva opasnosta.
b) Opasnosta mo`e da mu se zakanuva na koe i da e pravno dobro.
v) Opasnosta ne smee da bide skrivena, da nastanala po vina na
na liceto ~ii pravni dobra se nao|aat vo opasnost. Toa zna~i deka liceto
koe so umisla ili od nebre`nost predizvikalo opasnost za pravnoto
dobro, ne mo`e da se povikuva na krajna nu`da ako pri spasuvaweto
na svoeto pravno dobro povredi tu|o pravno dobro.
g) Opasnosta mora da bide vistinska: da postoi ili da pretstoi
objektivna realna opasnost za nekoe pravno dobro. Ako storitelot voobrazil
deka postoi opasnost i prezel dejstvija za nejzino otstranuvawe
postoi putatina krajna nu`da. Vo toj slu~aj storitelot ne mo`e da
se povikuva na krajna nu`da, no mo`e da se povikuva na zabluda za
opasnosta.
2 0 Otstranuvawe na opasnosta pretstavuva sekoja dejnost koja se
sostoi vo povreda ili zagrozuvawe na tu|o pravno dobro, a e naso~ena
kon so~uvuvawe na nekoe svoe pravno dobro. 164 Toa zna~i deka otstranuvaweto
na opasnosta vo prv red se vr{i od sebesi. Dokolku otstranuvaweto
na opasnosta se vr{i od drugo lice stanuva zbor za nu`na
pomo{.
a) Otstranuvaweto na opasnosta mora da gi ima site obele`ja
na na krivi~no delo. Vo sprotivno ne e krivi~nopravno relevantna.
b) Otstranuvaweto na opasnosta mora da bide ednovremeno so
nastapuvaweto na opasnosta. Ne mo`e da se otstranuva opasnost koja
pominala nitu idna opasnost (opasnost koja ne nastapila).
164
"Za razlika od nu`nata odbrana kade, isto taka, postoi opasnost
(za{to napadot pretstavuva opasnost), kaj krajnata nu`da opasnosta se otstranuva
so povreda na dobrata na drugi lica. Vo po{iroka smisla krajnata nu`da
se pojavuva kako storuvawe pod vlijanie na prisilba. Od tie pri~ini vo nekoi
postari zakoni, krajnata nu`da ne be{e predvidena kako samostoen institut."
Tahovi}, J. op. cit. str. 127.
162