Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

za opstanokot i razvojot na poedinecot i zaednicata. 6 Pritoa, i na
ovie dobra, vrednosti i interesi krivi~noto zakonodavstvo im pru`a
za{tita od parcijalen, fragmentaren karakter, odnosno samo za{tita
od opredeleni napadi koi pretstavuvaat posebna opasnost za niv. 7 Takvata
fragmentarna za{tita e opravdana ottamu {to insistiraweto
kon sevkupna za{tita bi dovelo do negacija na slobodite na ~ovekot i
onevozmo`uvawe na razvojot so {to bi se negirala celta na za{titata.
4 0 Krivi~nopravnata za{tita e specifi~na. Za krivi~noto zakonodavstvo
e karakteristi~no i toa deka za{titata na op{testvenite
odnosi se ostvaruva so propi{uvawe na krivi~nite sankcii sprema licata
{to ne gi po~ituvaat op{testvenite pravila na odnesuvawe - takvata
za{tita ja ostvaruva isklu~ivo so propi{uvawe na krivi~nite
sankcii. Krivi~noto pravo ne sodr`i kako drugite granki na pravoto
pravila za toa na koj na~in lu|eto treba da se odnesuvaat vo op{testvoto,
nitu pak taka {to gi opredeluva nivnite prava i obvrski. Negova
specifi~nost e vo toa {to toa ne propi{uva pravila na povedenie,
tuku opredeluva sankcii za nepo~ituvawe na postojnite pravni
pravila na povedenie.
5 0 Krivi~nopravnata za{tita ne zna~i samo retribucija tuku i
prevencija. Toa {to krivi~nopravnata za{tita na op{testvoto se
ostvaruva so posredstvo na krivi~nite sankcii, i toa glavno na kaznite
kako glavni krivi~ni sankcii, ne zna~i me|utoa deka taa se ostvaruva
isklu~ivo preku retribucija (odmazda), tuku so prevencija kade dominira
resocijalizacija na prestapnicite. Sovremenoto pravo nastojuva
preku prilagoduvaweto na krivi~nite sankcii (zakonska, sudska i
penitencijarna individualizacija) sprema li~nite karakteristiki na
storitelite, da vlijae vrz izgradaba na nivnata socijalnoeti~ka odgovornost
za idnoto po~ituvawe na op{testvenite pravila na povedenie.
6 0 Krivi~nopravnata za{tita se ostvaruva post factum. Na
prethodnite karakteristiki na za{titnata uloga na krivi~noto zakonodavstvo
nu`no se nadovrzuva i toa deka krivi~nopravnata za{tita
se ostvaruva post factum, {to zna~i toga{ koga za{titenoto dobro,
vrednost, odnos ili interes ve}e se zagrozeni, povredeni ili o{teteni.
Sprotivnoto stojali{te, odnosno usvojuvaweto na prisilnite preddeliktni
merki kako institut na krivi~noto zakonodavstvo, pretstavuva
golema opasnost za slobodite i pravata na ~ovekot i negovoto
dostoinstvo.
6
Taka, na primer, Krivi~niot zakonik ne go kaznuva nebre`noto o{tetuvawe
na tu| predmet (~l. 243 KZ), ili nebre`noto vleguvawe vo tu| dom -
privatna ku}a, stan, deloven prostor (~l. 145 KZ).
7
Na primer, vo ~l. 203 KZ se kaznuva samo gruboto zapostavuvawe na
zakonskite i semejnite obvrski vo pogled na gri`ata za ~len na semejstvoto;
vo ~l. 402 st. 1 KZ, ne se kaznuva sekoe neovlasteno preminuvawe na dr`avnata
granica, tuku samo izvr{eno od vooru`eno lice ili so primena na nasilstvo.
25