Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

8 0 Dr`ewe na storitelot po izvr{enoto delo. Dr`eweto na
storitelot po izvr{enoto delo mo`e vo zna~itelna mera da vlijae vrz
ocenkata za li~nosta za storitelot i negoviot odnos sprema storenoto
krivi~no delo, uka`uvaj}i na negovite osobini i negoviot odnos sprema
po~ituvaweto na op{testvenite pravila na povedenie i op{testvenite
vrednosti koi krivi~nopravno se za{tituvat. I ovaa okolnost od
subjektivna priroda opfa}a golem broj najrazli~ni elementi {to ne
mo`at odnapred sekoga{ da se predvidat, a imaat vidno mesto pri
odmeruvaweto na kaznata. Imeno, dr`eweto na storitelot po izvr{enoto
krivi~no delo se manifestira na raznovidni na~ini {to mo`at
da bidat vo vrska so deloto: nastojuvawe da se nadomesti {tetata, da se
otstranat ili ubla`at posledicite od deloto, neuspe{no nastojuvawe
da se dovr{i deloto, prijavuvawe na storenoto delo od strana na samiot
storitel i na sebesi kako storitel na toa delo, predavawe na
organite na vnatre{ni raboti i sl. 447
Povedenieto na storitelot na izvr{enoto krivi~no delo ne
mora da stoi vo vrska so deloto, a sepak da sodr`i zna~ajni elementi
{to treba da se uva`at pri odmeruvaweto na kaznata. Na primer: izlo-
`uvaweto na storitelot na nekoja opasnost za da spasi drugo lice pri
elementarna nepogoda, soobrea}ajna nesre}a, po`ar i sl., ili pak prodol`uvawe
so vodeweto na porane{niot asocijalen `ivot, i sl.
Vo oddelni slu~ai navedeni vo Krivi~niot zakonik, dr`eweto
na storitelot po izvr{enoto krivi~no delo koe vo teorijata se narekuva
delotvorno kaewe mo`e da ima dejstvo na ubla`uvaweto, pa duri i
na osloboduvaweto od kazna. Na{eto krivi~no zakonodavstvo ne go
predviduva delotvornoto kaewe kako op{t institut, tuku samo kaj
ogled dali mo`at da se dovedat vo kauzalen odnos so izvr{enoto delo." Srzenti},
Stai}, Lazarevi}, op. cit. str. 379.
447
Prijavuvaweto na storenoto krivi~no delo, na sebesi kako storitel
na toa delo i predavaweto na organite na vnatre{ni raboti mo`e da bidat
tretirani kako zna~ajni olesnuva~ki okolnosti za{to uka`uvaat na opredelen
pozitiven stav i karakter na poedinecot. So takvite dejnosti liceto
pridonesuva za otkrivawe na vistinata, za olesnuvawe na pokrenuvaweto na
krivi~nata postapka i nejzinoto uspe{no zavr{uvawe. Me|utoa, za da mo`at
da bidat oceneti kako olesnuva~ki, ovie okolnosti treba da se manifestirani
pred da e otkrieno deloto ili barem dodeka izvr{itelot ne doznal za negovoto
otkrivawe ili o~iglednoto skore{no otkrivawe i negovoto svojtvo vo
istoto. Od zna~ewe e, isto taka, i dali prijavuvaweto e celosno, odnosno dali
go opfa}a i predavaweto na storitelot, za{to e mo`no prijavuvawe na deloto
bez prijavuvawe na storitelot ili samo prijavuvawe na ostanatite soizvr-
{iteli ili sou~esnici. Od druga strana neprijavuvaweto na storitelot na deloto
i nepredavaweto na organite na vlasta, ne mo`at da se zemat kako ote-
`nuva~ka okolnost, za{to storitelot ne e pravno obvrzan da deluva vo nasoka
na svojata osuda.
397