Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

kontrolirano povedenie so koe }e im se sprotivstavuva na okolnostite
{to go vodat kon kriminal. Spored ovaa koncepcija toa prakti-
~no zna~i deka dol`inata na kaznata ne zavisi od te`inata na deloto i
stepenot na krivi~nata odgovornost, tuku od vremeto {to e neophodno
potrebno da se sozdade li~na rezistentnost sprema nadvore{nite i
vnatre{nite vlijanija {to gi opredeluvaat nedozvolenite povedenija.
3 0 Teorija na popravaweto (Roder). Ovde se poa|a od pretpostavka
deka postojat takvi lu|e kaj koi vo dovolna mera ne se razvieni
moralnite ~uvastva {to e i osnovna pri~ina za vr{ewe na krivi~ni
dela. Zatoa so kaznata kaj storitelot treba da se razvijat i zacvrstat
moralnite inhibicii vo onaa mera {to }e bide vo mo`nost da
gi odvrati od povtorno izvr{uvawe ne samo na istite, tuku i na site
drugi krivi~ni dela. Kaznata treba da deluva za postignuvawe na moralno
popravawe na storitelot i jaknewe na negovite moralni inhibicii.
4 0 Teorija na resocijalizacija. Iako e sli~na na teorijata na
popravaweto ovaa teorija od nea se razlikuva spored nekolku zna~ajni
obele`ja. Taa vo prv red poa|a od toa deka storitelot na krivi~noto
delo ne e li{en od moralnite ~uvstva, od sposobnosta da go razlikuva
dobroto od zloto. Toa e i osnovnata pri~ina {to akcentot na vlijanieto
ne se stava vrz moralnoto popravawe, tuku vrz prevospituvaweto
na li~nosta na vinovnikot. So ovaa teorija se otvara edna nova humanisti~ka
alternativa {to poa|a od doverbata vo ~ovekot. Taa dovede
osudenoto lice vo procesot na resocijalizacijata da ne se smeta za
objekt vrz koja {to pasivno se sproveduva opredelen tretman, tuku za
aktiven subjekt koj svesno i dobrovolno u~estvuva vo pronao|aweto i
re{enieto na svoite intrapshi~ki i socijalni problemi {to go odvele
kon kriminalitet. Pronao|aweto na sopstveni sili za nadminuvawe
na ovie problemi i vra}aweto vo op{testvoto kako negov korisen
~len e osnovniot uslov za celosen uspeh na postavenite celi na kaznata.
5 0 Spoeni relativni teorii. So namera da se pomiri ednostranosta
i isklu~ivosta na teoriite na generalnata i specijalnata prevencija
se javi i edno sredno sfa}awe zastapuvano od Heftter, Binding,
Mayer-Alfred i dr. Od niv be{e sogledana nemo`nosta da se postigne
za{tita na op{testvoto kako krajna cel na kaznata samo so ednata ili
drugata prevencija. Izlezot se najde vo spojuvaweto na obete prevencii
koi zaedno i natamu ostanaa nasproti odmazdata. Taka se izgradeni
spoeni relativni teorii so koi i pokraj sozdadeniot kompromis ne se
izgubi mo`nosta za preferirawe na opredeleni poedine~ni celi vo
ramkite na ednata, odnosno drugata prevencija.
368