Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

G l a v a III
NOVI PROCESI VO SOVREMENOTO KRIVI^NO PRAVO I
KAZNENATA POLITIKA
I. HUMANIZACIJA, INDIVIDUALIZACIJA I
RACIONALIZACIJA NA KAZNENITE MERKI
1. Istoriski gledano krajnata cel na propi{uvaweto, izrekuvaweto
i izvr{uvaweto na krivi~nite sankcii vo site dosega{ni klasni
op{testveno-ekonomski formacii bila ista - spre~uvawe na osobeno
op{testveno opasni dejnosti. Me|utoa, op{testvenata reakcija protiv
kriminalnite povedenija, odnosno razli~nite sredstva i metodi za nivno
spre~uvawe (suzbivawe) i voop{to razvojot na sistemite za izvr-
{uvawe na krivi~nite sankcii, zavisela od teoretskiot nau~en koncept
za celite na kaznuvaweto i negovoto zna~ewe za suzbivaweto na
kriminalitetot, za{to krivi~nite sankcii gi karakteriziraat opredeleni
specifi~nosti so ogled na celite {to ima gi postavuvaat opredeleni
op{testva. Izvr{uvaweto na krivi~nite sankcii vo toj pogled
gi karakterizira razvoen pat {to odi od idejata za retributivna kazna
kon sfa}aweto za op{testveno popravawe i resocijalicazija na kriminalcite.
Imeno, u{te od svojata pojava, klasnoto op{testvo na "javnite
kazni" im postavi zada~a preku odmazda za storenoto zlo da predizvikuvaat
stradawe, zastra{uvawe i onevozmo`uvawe na izvr{itelite
na krivi~ni dela toa da go povtorat i vo idnina. Kaznata toga{
ima{e teolo{ka (stradawe), politi~ka (zastra{uvawe), i socioekonomska
(ugnetuvawe) cel. Oblicite na op{testvenata reakcija vo robovladetelstvoto
i feudalizmot se ostvaruvaa preku surovi kazni, progonstvo
i deportacija. Vakvata koncepcija na kaznuvaweto i negovite
celi provejuva{e se do XVIII vek koga se legalizira zatvoraweto kako
kazna za storenoto delo. Me|utoa, vo po~etokot na primenata na kaznata
li{uvawe od sloboda odmazdata i zastra{uvaweto ostanaa - sega
kako celi na sebe so stradaweto kako nu`na posledica od nivnata primena,
a pod vlijanie na klasi~nata {kola vo krivi~noto pravo koja
{to se zalaga{e za apstraktna pravednost i ednakvost pred zakonot.
Vo ovoj dolg period dominira{e eden represivno-preventiven koncept
za koj slobodno mo`e da se ka`e deka ne uspea da go namali kriminalitetot.
Naprotiv toj u{te pove}e se {ire{e i toa so silata na povrat.
2. Poradi toa {to represivnata koncepcija vo suzbivaweto na
kriminalitetot ne poka`a vidni rezultati, sredstvata za borba pro-
427