Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

sledica na du{evnoto rastrojstvo: 1 0 nemo`nosta da se sfati zna~eweto
na svoeto delo (nedostatok na intelektualna mo}, nedostatok na
sposobnost za rasuduvawe) ili, 2 0 nemo`nosta da se upravuva so svoite
postapki (nedostatok na voluntaristi~ka mo}, nedostatok na sposobnost
za odlu~uvawe).
Od izlo`enoto za nepresmetlivo i ottamu za krivi~no neogovorno
se smeta ona lice za koe }e se utvrdi najprvin deka bilo du{evno
rastroeno i potoa deka poradi takvata sostojba ne mo`elo pravilno da
rasuduva i odlu~uva. Pritoa, za postoeweto na nepresmetlivosta ne e
nu`no poradi du{evnoto rastrojstvo da bila isklu~ena mo`nosta za
sfa}awe na zna~eweto na svoeto delo (intelektualnata komponenta,
rasuduvaweto) i mo`nosta za upravuvawe so svoite postapki (voluntaristi~kata
komponenta, odlu~uvaweto). Za utvrduvawe na nepresmetlivosta
kaj storitelot, dovolno e da bila isklu~ena samo edan od navedenite
komponenti.
2. Bitno e me|utoa nepresmetlivosta da postoela vo vreme na
izvr{uvaweto na dejstvieto na izvr{uvaweto (storuvaweto ili propu-
{taweto) na krivi~noto delo. Ottamu, ako se utvrdi deka storitelot
bil nepresmetliv pred da zapo~ne so izvr{uvaweto na dejstvieto na
izvr{uvaweto ili po dovr{uvaweto na deloto, toa zna~i deka za vreme
na izvr{uvaweto na krivi~noto delo bil presmetliv i ottamu }e bide
krivi~no odgovoren za istoto. Ili, so drugi zborovi, nepresmetlivosta
koja postoela pred ili po izvr{uvaweto na dejstvieto na izvr-
{uvaweto ne e od vlijanie na krivi~nata odgovornost.
3. Najposle, od zna~ewe e i toa deka presmetlivosta, odnosno
nepresmetlivosta, sekoga{ se procenuva (utvrduva) vo odnos na konkretnoto
delo, {to zna~i deka e mo`no edno isto lice vo odnos na edno
delo da se javi kako presmetliv, a vo odnos na drugo, kako nepresmetliv
storitel.
4. Soglasno navedenoto, nepresmetlivosta pretstavuva osnova
za isklu~uvawe na krivi~nata odgovornost. Ottamu {to nepresmetlivoto
lice ne e krivi~no odgovorno sprema nego ne mo`e da se
primeni kazna nitu alternativna merka, za{to ovie sankcii mo`at da
se izrekuvaat samo na krivi~no odgovorni storiteli. Me|utoa, toa ne
ja isklu~uva primenata na merkite na bezbednost koi mo`at da se primenat
i sprema krivi~no neodgovorni storiteli pod uslov tie da se
opasni za svojata sredina. Vo prv red stanuva zbor za merkata na bezbednost
zadol`itelno lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova od ~l.
63 KZ. Dokolku, me|utoa, sudot utvrdi deka storitelot e opasen za okolinata,
no za otstranuvawe na taa opasnost e dovolno lekuvawe na sloboda,
}e se primeni merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko
lekuvawe na sloboda od ~l. 64 KZ.
212