Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

dejstvito, pa spored toa krivi~nata odgovornost i kaznivosta.
226
g) Zaostanat du{even razvoj
1. Pod zaostanat du{even razvoj (slaboumnost, oligofrenija) se
podrazbira psihi~ka nerazvienost, odnosno du{evna nedorazvienost
predizvikana od zakr`lavenost na centralniot nerven sistem (prvenstveno
na mozokot i setilata) ili od nenormalnosta na endokrinite
`lezdi ili od ne`iveewe vo socijalna sredina. 267
Ovde vo prv red spa|aat 1 0 oligofrenite (slaboumnite) lica, i
2 0 licata so psihi~ki pre~ki poradi izvesni telesni nedostatoci (telesni
invalidi, gluvi, nemi, gluvonemi i sl). Nekoi avtori vo ovaa
grupa gi pomestuvaat i licata so nedostig na moralni ~uvstva (sostojbi
na tn. moralno ludilo - molal insanity). 268
2. Za oligofrenite e najsu{testveno toa {to ne se vo sostojba
pravilno da rasuduvaat i da gi ocenuvaat op{testvenite pojavi i procesi
i nedozvolenosta na svoite motivi i postapki. Ottamu, so pravo
se istaknuva deka slaboumnite ne se dovolno svesni za posledicite od
izvr{eniet krivi~ni dela, deka kaj niv ne postojat inhibicii {to mo-
`at da se najdat kaj inteligentnite lica. Smalenata inteligencija kaj
niv go smaluva i dejstvoto na socijalizira~kite faktori i ja ote`nuva
polo`bata na ~ovekot vo op{etstvoto. 269 Poradi nesfa}aweto na nastanite
i situaciite oligofrenite se egocentri~ni, povr{ni, lekoverni
i lesno se naveduvaat na {to i da î, bidej}i nemo`at da gi voo~at
posledicite. Zatoa oligofrenite lesno im podlegnuvaat na sopstvenite
i tu|i seksualni porivi i na alkoholot. Poradi niskata inteligencija
i nesposobnosta za rasuduvawe, ne e ~udno {to sfa}aweto na
moralot i etikata im e slabo. Afektite im se povr{ni i promenlivi.
Izrazuvaweto na afektite obi~no e preterano i besmisleno. Bes~ustvitelni
se pred problemite i situaciite na drugite, za{to ne gi
sfa}aat tie situacii. 270
3. Oligofrenijata (poznata i spored svoite eufemizmi: lica so
pre~ki vo razvojot, psihi~ka zaostanatost i nedovolna mentalna
razvienost) pretstavuva smaleno intelektualno nivo vo odnos na prose~niot
intelektualen razvoj. Naj~esto se vr{i slednava kategorizacija
na licata so pre~ki vo psihi~kiot razvoj:
1 0 Lica so lesna popre~enost vo psihi~kiot razvoj koi postignale
koeficient na inteligencija od 51-70 i na koe im se potrebni
267
Jevti}, D. op. cit. str. 9.
268
Taka: Tahovi}, J. op. cit. str. 221.
269
Milutinovi}, M. Kriminologija, Savremena administracija, Beograd, 1990
str. 426.
270
Lopa{i}, R, i dr. Psihijatrija, Medicinska knjiga, Beograd - Zagreb, 1961,
str. 323.