Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

2. ZADOL@ITELNO PSIHIJATRISKO LEKUVAWENA SLOBODA
1. Poim. Zadol`itelnoto psihijatrisko lekuvawe na sloboda e
merka na bezbednost {to za prv pat e vovedena vo KZ od 1976 godina.
Nameneta e za du{evno abnormalni storiteli na krivi~ni dela koi, so
ogled na opasnata sostojba na nivnata li~nost treba da se podlo`at na
opredelen medicinski tretman bez da se smestuvaat vo zdravstvena
ustanova, ako otstranuvaweto na taa opasnost mo`e da se postigne i so
nivno lekuvawe na sloboda. Smislata na ovaa merka e potprena vrz sovremenite
psihijatriski soznanija deka lekuvaweto na ovie lica mo`e
da bide poefikasno dokolku namesto vo uslovi na izolacija se vr{i vo
slobodna sredina kade {to liceto normalno gi ostvaruva svoite op{testveni
komunikacii.
2. Uslovi za izrekuvawe. Za izreknuvaweto na ovaa merka va`at
prvite dva od op{tite uslovi navedeni za izrekuvawe na merkata zadol`itelno
psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova:
1 0 da se raboti za storitel koj vo vremeto na izvr{uvaweto na krivi~noto
delo bil vo sostojba na nepresmetlivost ili bitno namalena presmetlivost
i, 2 0 da e opasen za svojata okolina. Vo pogled na op{tite
uslovi postojat i dve situacii vo zavisnost od toa dali merkata se
izrekuva na nepresmetliv storitel ili na storitel koj bil vo sostojba
na bitno namalena presmetlivost.
1 0 Sprema nepresmetliv storitel ovaa merka mo`e da se izre~e
vo dva slu~ai. Prvo, koga krivi~noto delo go storilo lice vo nepresmetliva
sostojba koe e opasno za okolinata, a za otstranuvawe na taa
opasnost e dovolno negovoto lekuvawe na sloboda. Drugiot slu~aj e
koga na nepresmetliviot storitel na krivi~no delo mu e izre~ena merka
na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo
zdravstvena ustanova, a vo tekot na lekuvaweto se utvrdi deka so ogled
na sostojbata na opasnost i sostojbata na negovoto du{evno zdravje pove}e
ne e potreben institucionalen tretman, tuku e dovolno psihijatrisko
lekuvawe na sloboda.
Toga{ koga obvinetiot storil krivi~no delo vo nepresmetliva
sostojba, javniot obvinitel do sudot }e podnese predlog da ja izre~e
ovaa merka. Po stavaweto na takov predlog, obvinetiot mora da ima
branitel, {to zna~i deka, dokolku toa ne go storil samiot obvinet, sudot
e dol`en branitelot da go postavi po slu`bena dol`nost. Odlukata
so koja se izrekuva merkata ne se donesuva vo forma na presuda, tuku
vo forma na re{enie, obvinetiot koj se nao|a vo pritvor ne se pu{ta
na sloboda, tuku do zavr{uvaweto na postapkata privremeno se smestuva
vo soodvetna zdravstvena ustanova ili vo nekoja pogodna prostorija
(~l. 478 ZKP).
Za primena na merkata, po odr`an glaven pretres, re{ava sudot
{to e nadle`en za sudewe vo prv stepen. Ako sudot utvrdi deka obvinetiot
go storil deloto vo nepresmetliva sostojba, }e odlu~i da mu izre-
486