Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

}e izre~e samo maloletni~ki zatvor.
Izrekuvaweto na kaznata maloletni~ki zatvor se vr{i zaradi
postignuvawe na re~isi istite celi kako i onie kon koi se stremat i
vospitnite merki. Me|utoa, kaznata maloletni~ki zatvor se izrekuva
koga ne e celishodno da se izre~at vospitnite merki. Pritoa, celishodnosta
ovde treba da se podrazbere vo smisla na stepenuvawe na potrebata
od prezemawe na poslabi ili zasileni merki na vospituvawe,
bidej}i vospituvaweto na maloletnicite se istakuva kako ednistvena
cel na site krivi~ni sankcii nameneti za ovie lica. Vo taa smisla maloletni~kiot
zatvor gi poseduva karakteristikite na vospitna merka
i zatoa so pravo mo`e da se ka`e deka maloleti~kiot zatvor pretstavuva
i "poostra vospitna merka." Ovaa konstatacija mo`e mnogu lesno
da se vidi od odredbata so koja se odreduva celta na maloletni~kiot
zatvor. Ottamu, mo`e da se zaklu~i deka i kaj izvr{uvaweto na vospitnite
merki i kaj izvr{uvaweto na maloletni~kiot zatvor soglasno
nivnata zaedni~ka cel {to ja opredelil zakonodavecot, a vrz osnova na
poznavaweto na li~nosta na maloletnikot, op{testvenata reakcija na
sredinata sprema maloletnite delinkventi e ednakva. Toa zna~i deka
vospitnite merki od institucionalen karakter ne se razlikuvaat i ne
treba da se razlikuvaat vo na~inot na nivnoto izvr{uvawe. Razlikata
me|u niv zasega se sostoi samo vo na~inot na nivnoto izrekuvawe. Toa
proizleguva ottamu {to za izrekuvaweto na kaznata maloletni~ki zatvor
zakonodavecot predvidel poinakvi kriteriumi od onie za izrekuvaweto
na vospitnite merki. Tie kriteriumi kaj maloletni~kiot zatvor
se odnesuvaat na vozrasta na delinkventot, te`inata na storenoto
krivi~no delo, stepenot na krvi~nata odgovornost kako i uverenieto
deka ni edna od vospitnite merki vo konkreniot slu~aj ne bi bila celishodna.
Pokraj ovie strogi uslovi, pri kaznuvaweto na maloletnicite
mora da se vodi smetka za celosnoto zapoznavawe na nivnata li-
~nost, nivnoto sudsko minato, deka eventualno izre~enite porane{ni
merki go nemale sakaniot efekt, za semejnata i ekonomskata sostojba
na maloletnicite, mo`nosta za nivnoto {koluvawe i uslovite za nivnoto
stru~no usovr{uvawe. Seto toa se okolnosti od posebno zna~ewe
za podobro ostvaruvawe na specijalnata i generalnata prevencija koga
se raboti za maloletnite storiteli na krivi~ni dela od pote`ok vid.
Me|utoa, ovde treba da se ima predvid deka izrekuvaweto na maloletni~kiot
zatvor duri i toga{ koga se ispolneti site pretpostavki ne
e zadol`itelno. Imeno, sudot e ovlasten (toa e negovo fakultativno
pravo) da odlu~i dali }e ja izre~e ili nema da ja izre~e ovaa merka, a
za toa e potrebno toj da se uveri deka poradi te{kite posledici na
deloto i visokiot stepen na krivi~nata odgovornost ne bi bilo opravdano
da se izre~e vospitna merka.
Od predhodnoto jasno se ocrtuvaat elementite {to maloletni-
~kiot zatvor go karakteriziraat kako vospitna merka. Me|utoa, kako
{to ve}e spomenavme, vo nego se vtkaeni i drugi elementi koi neso-
536