Zoran Sulejmanov - Krivicno pravo (p.770)

Objektivniot element na krivi~nata odgovornost go so~inuvaat
dejstvieto i protivpravnosta.
Subjektivniot element na krivi~nata odgovornost najprvin
pretpostavuva deka storitelot kako li~nost bil presmetliv: sposoben
da go sfati socijalnoto zna~ewe na svoeto delo, koj bil vo sostojba da
go razlikuva "dobroto" od "zloto." Ottamu, se veli deka krivi~no
odgovoren e onoj storitel koj deloto go ostvaril vo presmetliva sostojba.
Vtoriot subjektiven element na krivi~nata odgovornost e vinata
~ii oblici se projavuvaat kako umisla i nebre`nost. Ottamu, se
veli deka krivi~no odgovoren e onoj storitel koj e presmetliv, a deloto
go ostvaril so umisla ili nebre`nost.
Tretiot subjektiven element na krivi~nata odgovornost e svesta
za protivpravnosta ili mo`nost za svest za protivpravnosta. Toj
element e nezavisen od umislata. Svesta za protivpravnosta e poseben
samostoen element na vinata, nadvor od umislata i vinata a ne nivni
del 307 Ottamu, se veli krivi~no odgovoren e onoj storitel koj e presmetliv,
a deloto go ostvaril so umisla, pri {to bil svesen ili bil
dol`en i mo`el da bide svesen za protivpravnosta (zabranetosta) na
svoeto delo.
Spored toa za da se dojde do ocena za krivi~nata odgovornost
kako pretpostavka za kaznivosta na edno krivi~no delo, potrebno e najprvin
da se utvrdi presmelivosta, a potoa umislata, nebre`nosta, svesta
za protivpravnosta (subjektivni slementi).
248
2. OBLICI NA VINATA
Psihi~kiot odnos na storitelot sprema dejstvieto ili propu-
{taweto i posledicata mo`e da se manifestira vo razli~ni oblici
{to zavisi od kvalitetot na intelektualnite i volevite elementi koi
ja so~inuvaat vinata. Sepak, vo re~isi site zakoni se zemaat dva oblici
na vinata kako osnovni i za koi se vrzuvaat site drugi mo`ni varijacii
na izvr{uvawe na krivi~noto delo. Tie oblici na vinost se:
umisla i nebre`nost. Umislata e pote`ok i redoven oblik na vina, a
nebre`nosta polesen i isklu~itelen oblik na vina, za{to zasnova
krivi~na odgovornost samo kaj onie krivi~ni dela kaj koi vo zakonot
toa e izre~no predvideno.
2.1. Umisla (Dolus)
1. Poim. Spored ~l. 13 KZ, krivi~noto delo e storeno so umisla
koga storitelot bil svesen za svoeto delo i go sakal negovoto izvr{u-
307
Ba~i}, F. op. cit. str. 276 i Novoselac, P. Odredba o pravnoj zabludi u
krivi~nom zakonu SFRJ i princip krivnje, JRKKP, Beograd, 1985/1, str. 75-78.