Untitled - Papuaerfgoed.org

l82 BESTUUR, POLITIE EN JUSTITIE
Amerikaanse hoofdkwartier, waar hij aan verbonden was, en later bleef de CONICA
er eveneens gevestigd, ook toen hij Resident van Nieuw Guinea werd.
De Amerikaanse activiteit had van Hollandia verreweg de best geoutilleerde
plaats van Nieuw Guinea gemaakt, met wegen, electrisch licht, woongelegenheid,
een vliegveld, havenfaciliteiten en dergelijke, alles weliswaar opgezet "for the
duration" - van de oorlog namelijk -, maar toch van die aard, dat het na het wegtrekken
der Amerikaanse strijdkrachten nog jarenlang zeer goed bruikbaar bleef.
Voorts heeft Hollandia boven de andere plaatsen op Nieuw Guinea, die eventueel
als hoofdplaats in aanmerking zouden kunnen komen - Manokwari, Sorong,
Merauke -, het voordeel, dat het openligt naar het achterland en daarvan niet
door gebergten of moerassen gescheiden is.
Hier staat weer tegenover, dat de ligging ten opzichte van de rest van de
residentie vrij excentrisch is, hetgeen echter bij gebruikmaking van luchtverbindingen
weer minder sterk spreekt dan wanneer men alleen met verbindingen
over zee rekent.
In de aldus ontstane en in vier afdelingen verdeelde residentie Nieuw Guinea
deed in 1949 een nieuwe staatsrechtelijke figuur zijn intrede, het zogenaamde
"neo-zelfbestuur''.
Bij artikel 1, lid 1, van de ordonnantie van 13 Februari 1946 - Stb. 1946, no. 17was
namelijk de mogelijkheid geopend om voor gebieden, door de Gouverneur
Generaal aan te wijzen en niet behorende tot het territoir van zelfbesturende
landschappen, aan daartoe aan te wijzen Overheidsorganen de gehele of gedeeltelijke
Overheidsbevoegdheid toe te kennen, die in zelfbesturende landschappen,
waarop de „Zelfbestuursregelen 1938" toepasselijk zijn, bij het zelfbestuur
berust 1 .
Een aldus aangewezen gebied werd een rechtspersoon van dezelfde aard als
een zelfbesturend landschap, maar bleef behoren tot het rechtstreeks bestuurd
gebied; het werd aangeduid met de benaming neo-zelfbestuur.
Met ingang van 1 Januari 1949 werd van het rechtstreeks bestuurd gebied van
de afdeling Zuid Nieuw Guinea - de onderafdelingen Merauke en Boven Digoel -
op grond van deze regeling een neo-zelfbestuur gemaakt, terwijl de Resident van
Nieuw Guinea werd aangewezen als het Overheidsorgaan, waaraan de gehele
overheidstaak werd opgedragen 2 .
In Juli 1949 werd het tot het landschap Tidore behorende zelfbestuursgebied van de
residentie Nieuw Guinea van dit landschap afgescheiden en onder rechtstreeks
bestuur gebracht 3 , waarna het gehele gebied van de residentie - met uitzondering
van de Radja-Ampateilanden - tot neo-zelfbestuur werd verklaard 4 . Bedenkt
men, dat in de zelf besturende landschappen - beter is te spreken van zelfregerende
landschappen - in principe de gehele Overheidsbevoegdheid bij de zelfbestuurder
1 Hierbij werd op grond van het Overgangsbesluit Algemeen Bestuur Indonesië — Ned. Stb. D 65 -
afgeweken van de Indische Staatsregeling.
2 Stb. 1949, no. 5. 3 Stb. 1949, no. 180. 4 Stb. 1949, no, 184