Untitled - Papuaerfgoed.org

BESTUUR, POLITIE EN JUSTITIE 199
der genealogisch bepaalde groepen - aldaar kerets geheten -, met aan het hoofd de
„mananir menoe" of „mansren menoe", het dorpshoofd. 1
Sprekende over de vele vormen van adatgezag, die in de verschillende delen
van Nieuw Guinea voorkomen, en de bij de bestuursvoering daartegenover te
volgen gedragslijn, zegt de vroegere resident van Nieuw Guinea in zijn „Nota
Bestuursbeleid":
„Hier staat geen andere weg open dan het stellen van een doel, dat volgens
beste weten zo goed mogelijk beantwoordt aan de Papoea-psyche, hem de weg
tot ontwikkeling vrijmaakt en hem de kans biedt uit te groeien tot een modern
Staatsburger het heden vraagt deze doelstelling, wij hebben onze houding
te bepalen tegenover de radja van Salawati, het sterke adathoofd in het Hollandiase,
de Raad van Ouden aan de Mamberamo, de krijgsoverste in de Vogelkop."
Na te hebben geconstateerd, dat vrijwel elke Papoea, die enigerlei machtspositie
bereikt, de neiging vertoont deze te misbruiken, vervolgt hij: „Daar deze machtswellust
klaarblijkelijk in de natuur van de Papoea ligt, is het zaak bij het zoeken
naar de mogelijkheden tot deelneming in het bestuur door Papoea's zelf niet de
nadruk te leggen op de persoon, doch op een groep, die gezamenlijk bevoegdheden
heeft. Dit houdt in, dat het gezag der radja's en adathoofden tot zekere
hoogte mag worden gesteund en boven deze hoogte tegengewerkt. Het tegenovergestelde
beeld is vertegenwoordigd in de eenheden, waar generlei vorm van
eenhoofdig gezag bestaat en waar toch voor een praktische bestuursvoering zo
iemand nodig is. Een en ander betekent, dat de verschillen genivelleerd worden
in een bestuursvorm zoals: burgemeester plus gemeenteraad, en dat hierop doelbewust
aangestuurd wordt.
In de praktische bestuursvoering betekent dit, dat de onderafdelingschef naast
de radja of het sterke adathoofd steeds kampongnotabelen in de kwesties moet
betrekken, doch anderzijds bij die eenheden, waar zelfs geen primus inter pares
bestaat, één van hen als zodanig moet propageren en hem zeker gezag moet toekennen.
De vraag wat als eenheid van bestuursvoering moet worden aangemerkt, is
niet moeilijk te beantwoorden. Een bestuursvoering, gebaseerd op genealogische
eenheden, is praktisch onuitvoerbaar, waar deze eenheden zo klein zijn en bovendien
nog zo verschillend van aard. In sommige streken is het clanverband, ook
waar zij te midden van andere clans over vele kampongs verspreid wonen, zeer
hecht gebleven, elders daarentegen bevechten leden van één clan, verspreid over
verschillende groeperingen, elkaar verwoed. De kampong, van welke structuur
deze ook moge zijn, is in elk geval een eenheid, waarvan de leden gemeenschappelijke
belangen hebben en kans zien met elkaar in vrede te leven. Het lijkt praktisch
om op deze, zich zelf gevormd hebbende gemeenschappen voort te bouwen,
te meer daar dat, wat hen scheidt: de clangroepen, totemgroepen, enz., met de ver-
1 4, blz. 166.