Untitled - Papuaerfgoed.org

2O EXPLORATIE
eveneens in Papua). Op een van de riffen in de "Pandora Passage" ging het schip
verloren. De overlevenden van de bemanning bereikten na een boottocht van
20 dagen Koepang op Timor.
In 1791 zond de Franse Regering de fregatten „Recherche" en „Esperance" uit
onder commando van Antoine Joseph Raymond Bruni D'Entrecasteaux om een
onderzoek in te stellen naar de in Februari 1788 uit de Botany Bay vertrokken
expeditie van Comte de Lapérouse, uitgerust met de schepen „Astrolabe" en
„Boussole". In Juni 1793 van Tasmanië komende, ontdekte D'Entrecasteaux de
eilanden Misima, Rossel en Cape Pierson van Normanby Isle. Na een bezoek van
de Trobriand Eilanden zag hij Cape Ward Hunt ten zuidoosten van Morobe, dat
hij "Riche Isle" noemde.
In opdracht van de regering van Bengalen voer in 1793 John Hayes met de
"Duke of Clarence" en de "Duchess of Clarence" naar Dore Baai (het tegenwoordige
Manokwari), waar een door pallisaden omgeven blokhuis, het „Fort
Coronation", werd gebouwd. De bezetting, onder bevel van Captain J. W. Court,
bestond uit 3 onderofficieren, alsmede 60 Sipoys. Deze nederzetting, ook "New
Albion" genoemd, werd echter in April 1795 weer verlaten, maar wij zien hieruit,
dat de Engelsen zich van de rechten der VOC op Nieuw Guinea weinig aantrokken.
(Zie hierover ook Deel I, blz. 19).
Pas in October 1814 sloten de Sultans van Ternate en Tidore door bemiddeling
van de Engelse Gouverneur der Molukken een overeenkomst, waarbij de kust
van Nieuw Guinea onder de souvereiniteit van de Sultan van Tidore kwam.
Herhaaldelijk verschenen in deze tijd wetenschappelijke expedities in de
wateren rond Nieuw Guinea, zoals de Franse expeditie onder Louis C. de Saulses
de Freycinet met de „Uranie" in 1817, waarbij de noordkust van Waigeo werd in
kaart gebracht. Tijdens de expeditie van Louis Isidor Duperrey in 1823 met de
„Coquille" werden de noordkust en de Le Maire Eilanden bezocht, alsmede
Fofak Harbour (noordkust van Waigeo). Dumont d'Urville, die als 1ste officier
deelnam, bezocht in September 1823 de binnenzee van Waigeo, de Majalibit
Baai.
Duperrey bepaalde van „Pointes des Francais" (ergens in de buurt van Tg.
Oransbari) uit de hoogte van het Arfak-gebergte, dat daar in de Goenoeng
Masabri ca. 2700 m hoog is, op 8-9000 voet. Dit is de eerste, weliswaar niet nauwkeurige
hoogtebepaling, welke van Nieuw Guinea's binnenland werd gemaakt.
Wanneer wij de beschreven 60-jarige periode overzien, dan valt het op, dat van
Nieuw Guinea's kust slechts weinig nieuws werd bezocht, nl. enkele punten aan
de nog zo goed als geheel onbekende kust van Papua. Wat echter door de wetenschappelijke
expedities werd opgemeten, werd nauwkeurig in kaart gebracht en
spoedig gepubliceerd. Vergeefs trachtten de cartografen in die tijd een beeld van
Nieuw Guinea's kustlijn te geven door de nieuwste gegevens te combineren met
de verouderde en het zou pas later mogelijk blijken een scheiding te maken tussen
de werkelijke feiten en vage verouderde mededelingen.