Untitled - Papuaerfgoed.org

260 BEVOLKINGSLANDBOUW
rijke gewassen van betrekkelijk onderschikte betekenis. Overigens lenen de drassige
sagostreken zich ook weinig voor landbouw, zodat de Papoea er voornamelijk
leeft van wat het bos (vooral het sagobos) en de visvangst hem opleveren. Want
behalve sago kan het vaak zeer gevarieerde bos een reeks eetbare plantendelen
voor de bijvoeding opbrengen, terwijl vooral in de nabijheid van de kust de behoefte
aan dierlijk eiwit, meest in de vorm van vis en schaaldieren, betrekkelijk
gemakkelijk bevredigd kan worden.
In de regel zal men echter, zo men de beschikking heeft over drooggelegen
gronden, nog een kleine, elk jaar van plaats wisselende voedseltuin aanleggen van
kladi en pisang, al of niet met tussenbeplanting van andere éénjarige gewassen,
als kembili, bataten, cassave (Manihot utilissima Pohl.), suikerriet (Saccharum
officinarum Linn), sajoer lilin (Saccharum officinarum Linn. forma) en tabak
(Nicotiana Tabacum Linn.), terwijl bij de vaste woonhuizen dikwijls een blijvende
aanplant van voornamelijk klapper (vooral aan de kust) en pisang voorkomt.
In de grote moerasstreken, zoals deze voorkomen tussen de Digoelrivier en Kaap
Steenboom, in de Onderafdeling Inanwatan en aan de Geelvinkbaai, zijn de meer
naar het binnenland gelegen hogere rivieroeverwallen vaak de enige droogstaande
gronden. De keuze van vestiging op deze oeverwallen zal dan ook ten dele daarmede
verband gehouden hebben.
Wordt het moerasgebied van de zee gescheiden door een drooggelegen strandwal,
dan bevinden zich vaak daarop bevolkingsnederzettingen, en aangezien de
zandige strandwal voornamelijk geschikt is voor de cultuur van klapper, treft
men daar algemeen, soms tot grote uitgestrektheden, klapperaanplantingen aan
(Merauke - Okaba en Sarmi - Dempta).
Daar de groei van de sagopalm gebonden is aan met zoetwater semi-geïnundeerde
terreinen, zijn lang niet alle moerassen een geschikt sagomilieu. Zowel de
brakwater- als de diepwatermoerassen vallen hier dus buiten en zijn dientengevolge
in de regel onbewoond.
In het op het drassige laagland volgend heuvelland is de mogelijkheid voor
sagowinning beperkt tot de eventueel daarin voorkomende drassige grondstukken,
en hoe hoger men komt, hoe meer de sago het veld moet ruimen voor
knolgewassen, totdat in het bergland, waar de sagopalm niet meer groeien kan,
de sago geheel uit het menu ontbreekt.
Met de afname van het sagobestand bij toenemende hoogte boven zee neemt
de voedselbouw in intensiteit toe. Daar komt nog bij, dat hoe verder men zich
van de kust bevindt, hoe armer het natuurlijk milieu aan dierlijk leven wordt.
Dierlijke eiwitten worden schaarser en moeilijker te bemachtigen.
In de lage gebergtezone wordt het gemengde tropische regenbos ijler en bevat
meer coniferensoorten, zoals Agathis, Podocarpus en Dacrydium; hogerop treft
men Araucaria, Castanea, Quercus aan en daarboven vaak Casuarina's. De gebergtebossen
bieden weinig eetbaars voor mens en dier.
In de bergstreken is bovendien de bovengrond dikwijls sterk geërodeerd en