Untitled - Papuaerfgoed.org

EXPLORATIE 19
Forrest moest er genoegen mee nemen de namen van de nog verder oostelijk
gelegen gebieden te noteren. Dit is werkelijk een prachtige lijst geworden, hij
noemt b.v. Myfory (Schouten eilanden), Unsus (Ansoes op Japen), de gebieden
Oranswary (Oransbaai), Wariapy (Wariap). Westelijk van Dorey (Manokwari)
noemde hij o.a. Pulo Womy (P. Hoem in de Doreh Hoem Baai) en P. Ramay
(P. Ram bij Sorong).
19 Februari 1775 vertrok hij van "Dorey" en zeilde noord van Waigeo naar
Misoöl (Lintty = Lilinta), waar hij te horen kreeg, dat de Gouverneur van Banda
had laten informeren naar een Engels schip in de buurt van Waigeo. Ongemerkt
lukte het hem om ten oosten van Halmaheira en ver buiten Morty (Morotai)
Magindano (Mindanao) en tenslotte in 1776 weer Balambangan te bereiken.
Zijn reisverhaal, dat in 1779 te London gepubliceerd werd, bevat niet minder
dan 60 tekeningen van de kust en 43 kaarten met hydrografische opnamen van
havens en eilanden. Men bedenke daarbij, dat deze 15 maanden durende reis in
een primitieve prauw werd gemaakt. (Lit. 4).
Ter illustratie hoe gebrekkig de kennis van Nieuw Guinea in deze tijd was, zij
nog het volgende vermeld. Op plaat 14 van zijn reisverslag geeft Forrest een
"Plan of Part of Papua and New Britain or the Salomon Islands (!) copied from
Dampier. Collated wyth De Bry, Herrera & Co." (gepubliceerd door Alexander
Dalrympel in 1770), welke kaart hem als reisgids zou dienen. Op deze kaart
liggen de eilanden, door Weyland in de Geelvinkbaai gevonden, en "Geelvinks
East Point", alle oostelijk van "King William's Cape", oostelijk van de Dampier
Straat tussen Nieuw Guinea en New Britain, een verplaatsing dus van rond
1500 km te ver oostelijk!
In 1779 werd een contract gesloten tussen de VOC en de Sultan van Tidore,
waarbij deze erkende zijn Rijk (waartoe ook een gedeelte van Nieuw Guinea
behoorde) in leen te hebben ontvangen van de VOC. Hierop baseerde de Oost-
Indische Compagnie haar souvereiniteitsrechten op Nieuw Guinea, maar, zoals
wij later zullen zien, trokken de Engelsen zich hiervan weinig aan. Feitelijk
bleef dit ook nog lange tijd slechts een twijfelachtig recht.
In Januari 1791 karteerde John Mac Cluer, nadat hij twee keer door Straat
Sele was gezeild (waarbij hij Tg. Sele "English Point" noemde), de naar hem
genoemde, reeds door Vinck in 1663 ontdekte golf. Mac Cluer vermoedde, dat
vanuit het oostelijke gedeelte van de Teloek Beraoe (de Teloek Bintuni) een
doorvaart zou bestaan naar de Geelvink Baai. Na een ruwe opname van de noordelijke
kust drong hij daarom de Inse Rivier op. De doorvaart bleek echter niet
te bestaan. Langs de zuidelijke kust werd teruggezeild. Op de verdere reis werd
ook een gedeelte van Nieuw Guinea's zuidkust beter in kaart gebracht, en wel
tussen ca. 135° tot 138°22' Oosterlengte (Cooks Baai).
Van het oosten komende, zeilde Edward Edwards in 1791 met de „Pandora"
op weg naar de Torres-Straat langs Nieuw Guinea's zuidkust van Cape Rodney
(westelijk van Abau in Papua) tot Hood Point (ca. 40 km oostelijk van Rigo,