Untitled - Papuaerfgoed.org

EXPLORATIE 35
In de noordelijke Vogelkop ontdekte L. A. van Oosterzee in 1904 vanuit
Sjeri (aan de Geelvink Baai) op zijn tocht naar het binnenland de Anggi Meren.
Hij keerde langs een andere weg naar Wariap terug.
Th. H. Ruys, agent der K.P.M., bereikte in 1905 vanuit de noordkust van de
Vogelkop het Kebargebied.
In opdracht van de Koninklijke Petroleum Mij bezocht de Zwitserse geoloog
H. Hirschi in 1906 het gebied tussen Jakati en Karoeani (aan de Geelvink Baai),
zodat hij langs twee verschillende paden het gebied tussen Teloek Bintoeni en
Geelvink Baai overschreed. Ook maakte hij een doorsteek vanuit de Kaitero en
Sara Rivier naar de Argoeni Baai en vanuit Fakfak naar Sekar.
Zuid Nieuw Guinea
Roof- en moordtochten der Tugeri's naar het naburige Britse gebied waren
aanleiding tot klachten van het Britse bestuur in 1891 en 1892. Een politiepost,
gelegerd te Saleriki (Sarire, ca. 20 km zuidoostelijk van het latere Merauke) in het
gebied der Marind-anim's, werd door de vijandige houding gedwongen het veld
reeds na enige weken weer te ruimen.
In 1896 zag de Gouverneur van Papua, Sir William Macgregor, zich genoodzaakt,
niettegenstaande de denkbeeldige meridiaan, die de er tussen liggende
grens van Nederlands Nieuw Guinea vormde, bestraffend tegen de Tugeri's op
te treden. De gewoonten van deze Papoea-stammen waren echter sterker dan de
lessen der „Poe anims" of ,,Beng anims" (Beng naar 't afgaan van een schot,
anim-mens) en het oude stamleven ging zijn gang. In December 1900 werd van
Nederlandse zijde eveneens een strafexpeditie gemaakt en plannen opgesteld voor
de vestiging van een bestuurspost. Tijdens de verkenningen hiervoor voeren
eind 1900 sloepen van Hr.Ms. „Serdang" de tegenwoordige Koembe Rivier 25 zeemijlen
op en de Merauke Rivier werd 42 zeemijlen bevaren. In April 1901 voer
Hr. Ms. „Java" (Commandant F. C. Brust) de Merauke 60 zeemijlen op, waarna
met sloepen deze rivier tot 130 km in rechte lijn van de monding verkend werd.
Ook de zijrivier Wanggoe werd tot over de Britse grens opgenomen. Tenslotte
werd in Februari 1902 de bestuurspost Merauke gesticht.
Door de aldaar van Februari 1902 tot 10 Juli 1905 gelegerde troepen werden
vele verkenningen gemaakt, welke het aan de bestuursambtenaar mogelijk maakten
het land ten dele in kaart te brengen. Deze tochten werden geleid door Assistent-Resident
J. A. Kroesen. De afdeling West Nieuw Guinea was reeds in 1901
in twee afdelingen gesplitst, West en Zuid. In 1902 werd Zuid Nieuw Guinea afgescheiden
van de Residentie Ternate en werd zelfstandig.
Na herhaalde verkenning van de Merauke werd ook de Boelaka tot ca. 15 km
van de kust opgevaren. In Juli 1903 voer het S.S. „Van Doorn" voor het eerst
de Digoel in, doch keerde reeds de volgende dag bij de eerste bocht weer terug.
Een landverkenning werd gemaakt in het gebied der Kondo anim's, ten westen
van de grens wonende. In het zelfde jaar verkende Kroesen ook de Koembe- en
Bianrivier. In 1904 voer hij de Setakwa 64 km op en de Kasteel Rivier tot 46 km.