Untitled - Papuaerfgoed.org

EXPLORATIE 47
en de er achter liggende Jataufa Baai nader werden opgenomen en in kaart gebracht.
Bovendien werd de gehele noordkust tot in de Geelvink Baai nader verkend.
In Augustus 1909 kwam het detachement Noord Nieuw Guinea ter beschikking
van de Assistent-Resident en stond onder leiding van Kapitein F. J. P. Sachse.
Onmiddellijk na aankomst van het detachement (28 September 1909) werd met
de bouw van een bivak in de Kajo Baai begonnen. Deze eerste basis werd „Hollandia"
genoemd.
De eerste werkzaamheden van het detachement dienden ter voorbereiding van
het werk der Nederlands-Duitse grensregelingscommissie. Hierbij werd Sekofro
(op Duits gebied) en verder zuidelijk Arso bereikt.
Sachse trok in Maart-April 1910 over het 1500 m hoge Mokkofïang-gebergte
en bereikte een naar zuidwest stromende rivier, welke verondersteld werd naar de
Kaiserin Augusta Fluss (Sepik) te leiden. In werkelijkheid was dit de „Keerom
Rivier", een der bronrivieren van de nog geheel onbekende Idenburg Rivier.
De commissie „ter voorbereiding van de aanwijzing eener natuurlijke grens
tusschen het Nederlandsche en het Duitsche gebied op Nieuw Guinea" stond
onder leiding van Luit. ter Zee 1e kl. J. L. H. Luymes, aan wie Kapitein Sachse
en Luit. ter Zee 2e kl. A. F. H. Dahlhuisen waren toegevoegd. Van Duitse zijde
bestond deze commissie uit Dr Leonhard Schultze, leider, Oberleutenant R.
Findeis, astronoom, Bergassessor Stollé en Dr Kopp, geneesheer.
Verder werden aan de Nederlandse groep toegevoegd de Officier van gezondheid
K. Gjellerup, de zoöloog P. N. van Kampen en Dr P. F. Hubrecht, geoloog.
De beide nationale groepen werkten onafhankelijk van elkaar totdat in Juli 1910
de Keerom bereikt werd en deze over ca. 52 km hemelsbreed werd verkend. Het
verst bereikte punt werd „Terminus" genoemd, waar gebrek aan levensmiddelen
de terugtocht noodzakelijk maakte. Eind Juli was de Nederlandse groep weer
terug te Hollandia.
Intussen had Rambonnet met de „Edi" een voorlopige verkenning uitgevoerd
van de Kaiserin Augusta Fluss, welke door de gezamenlijke commissie tussen
10 September en 12 October 1910 werd opgevaren. Bij de October Fluss werd het
hoofdbivak gebouwd. De Sepik werd tenslotte opgevaren tot 4°49' Zuiderbreedte
en 141°14' Oosterlengte. Hier werd het gebergte bereikt en de Sepik bleef haar
zuidoostelijke richting behouden, zodat deze rivier niet naar de grens loopt.
Na een verkenning van de Brücken Fluss (ca. 12 km stroomopwaarts) kwam
vast te staan, dat een natuurlijke grens tussen het Nederlandse en Duitse gebied
niet bestaat. Later werd derhalve de 141° meridiaan als grens aangehouden.
Met deze verkenningen werd dus het grensgebied ten zuiden van Hollandia
tot ca. 90 km van de kust verkend en de gehele benedenloop 950 km van de Sepik.
Behalve gegevens over.de bevolking werd ook zoölogisch en botanisch materiaal
verzameld en men verkreeg vele geologische gegevens. (Lit. 29).
Tussen Augustus 1910 en Mei 1911 verkende dit detachement het landschap
Jakari (bij de Tanah Merah Baai), het Sentani-meer gebied met de rivieren ten