Untitled - Papuaerfgoed.org

ONDERWIJS EN VOLKSOPVOEDING 305
Al het overige onderwijs voor Papoea's was volksonderwijs en beschavingsonderwijs.
Met volksonderwijs werd aangeduid het onderwijs, dat voldeed aan de
eisen van de Algemene Subsidie-Regeling (A.S.R.) die in 1925 voor heel Nederlands-
Indië in de plaats kwam van de verschillende regionale subsidie-regelingen. De
term beschavingsonderwijs werd ingevoerd in 1935, toen een bijzondere vorm van
subsidie, buiten de A.S.R. om, zoals die op Zuid Nieuw Guinea steeds had
bestaan, billijkerwijs uitgebreid moest worden over pioniersscholen van Noord en
West, in primitieve streken en met veelal onopgeleid personeel. Bij de bepalingen,
die de Inspecteur te Ambon voor deze scholen maakte, werd de vergissing begaan,
dat men dacht, dat op de beschavingsscholen een soort onderwijsvernieuwing
kon worden toegepast door daartoe speciaal opgeleid personeel. Dat was practisch
onmogelijk, aangezien door beperking van verdergaand onderwijs de
vervolgscholen ontbraken, die leerlingen voor de opleiding hadden moeten
leveren, en aangezien het de op de volksscholen werkende leerkrachten inderdaad
aan de soepelheid van geest en het inzicht voor modernere vormen van onderwijs
ontbrak. De beschavingsschool werd en bleef een primitieve pioniersschool, die
natuurwetmatig hetzelfde type ging vertonen.
Maar - bij alle gebreken van het vooroorlogse onderwijs, dat in ieder geval op
Noord en West Nieuw Guinea na de invoering van de A.S.R. èn door de regelmatige
opleiding van Papoease onderwijzers, èn door de grote ijver der schoolopzieners,
die onverdroten hun zeer uitgestrekte ressorten bereisden voor inspectie
en instructie, zeer werd verbeterd - vergeleken bij de stand van het volksonderwijs
van thans was het vooroorlogse beter verzorgd dan het tegenwoordige.
Zeer veel aandacht moet worden besteed aan het vervolgonderwijs en de opleidingsinrichtingen,
terwijl de bevoegde schoolopzieners van voor de oorlog ontbreken.
En dit volksonderwijs is toch al zo gekneusd uit de oorlog gekomen:
veel goeroes omgekomen of omgebracht; veel Indonesisch personeel later teruggekeerd
naar Indonesië; de opleiding van onderwijzers jarenlang stilgelegd; door
de NICA 1 verschillende onderwijzers en kwekelingen aangeworven voor
Bestuursfuncties. Dit alles maakte op ruime schaal het aanstellen van onbevoegden
noodzakelijk: de noodgoeroes, met en zonder vervolgschoolopleiding.
Van Zendingszijde is onmiddellijk na de oorlog aangedrongen op een gelijktijdige
forse aanpak van het vervolgonderwijs en van de onderwijzersopleiding,
om zo spoedig mogelijk het basis-onderwijs weer op peil te brengen, en dan heen
te werken naar de vierklassige volksschool. Helaas was het toenmalige Bestuur
van mening, dat het volksonderwijs in vele streken al te ver ging en dat het
kweken van een bovenlaag van leiders belangrijker was, ook belangrijker dan de
opleiding van volksonderwijzers. De opleiding en de verbetering van het volksonderwijs
is door deze opvatting jaren lang opgehouden, met het gevolg dat de
crisis in het volksonderwijs nog steeds voortduurt.
Het eerste na-oorlogse Nederlandse Bestuur.