Untitled - Papuaerfgoed.org

324 ONDERWIJS EN VOLKSOPVOEDING
Papoea-talen geen enkele verwantschap met het Indonesisch vertonen, in grote
gebieden langs de kust en op Noord- en West Nieuw Guinea worden Melanesische
talen gesproken, die van gelijke verwantschap met het Indonesisch zijn
als de talen der Zuid-Molukken tot Timor toe.
Bovendien heeft het Maleis het in het verleden mogelijk gemaakt, dat er eenheid
in het onderwijs kon ontstaan.
In Australisch Nieuw Guinea ligt de kwestie anders. Daar maakt het gebrek aan
Engels sprekende leerkrachten de ruime invoering van het Engels vooralsnog
onmogelijk, terwijl de meningen over de waarde of de gemakkelijker aanleerbaarheid
van basic English uiteenlopen.
In het noorden is de lingua franca der bevolking het „pidgin", in het zuiden
geldt het "police-motu" als lingua franca. Beiden worden door de deskundigen
voor goed onderwijs onbruikbaar geacht.
In zeer veel dorpsscholen wordt de volkstaal gebruikt, wat een grote versplintering
tengevolge heeft. Elk district heeft op deze wijze enige volkstalen,
waarin op beperkte schaal lectuur wordt uitgegeven. Het heeft "weinig zin al deze
talen op te sommen. In het binnenland heeft men zeer grote bevolkingen aangetroffen
met sterk verwante talen, zodat daar de versplintering niet zo groot
behoeft te worden, indien men de volkstaal gebruikt. De oplossing van het
probleem van een algemene voertaal zal hier wel liggen in het krachtig voortzetten
van de pogingen om goed Engels in te voeren en daarnaast plaatselijke
talen van belang in het leven te behouden. Van de Kwato-Zending wordt gemeld,
dat daar zeer sterk de nadruk op Engels valt, met goed resultaat, maar dat er een
sterke deculturatie plaats vindt met een diepe kloof tussen ontwikkelden en onontwikkelden.
Men moet in dit opzicht voorzichtig zijn.
Op Nederlands Nieuw Guinea zullen de twee noodzakelijkste talen over het
algemeen zijn: Nederlands en Maleis. In enkele gebieden, en zeker voor de
Biakkers en misschien later in het binnenland, zal ook daarnaast de volkstaal
moeten worden behouden. Maar het behoud van de volkstaal mag niet voeren
tot isolement van de betroffen groep. In Biak heeft steeds het gevaar bestaan, dat
door minder Maleis onderwijs en minder gebruik van Maleis in de omgang, de
Biakkers niet gelijk op konden werken met de andere volksgroepen, hoewel hun
energie hen gewoonlijk wel over die hinderpaal heeft heengeholpen.
"COMMUNITY DEVELOPMENT"
Beïnvloeding van de volksontwikkeling als geheel, waarbinnen de school een
plaats had is in Nederlands Nieuw Guinea nog weinig nagestreefd. In de jaren 1933
tot 1940 is in de Wandammenbaai in verschillende dorpen een proef genomen,
waarbij vooral de rijpere jeugd werd ingeschakeld en waarin de Landbouwvoorlichtingsdienst
een grote rol speelde. Voor de verbetering der tuinen heeft
dat zeer goede gevolgen gehad, voor verbetering der dorpen weinig. Sagomoerassen
lenen zich ook moeilijk voor plaats van gezonde dorpen.