Untitled - Papuaerfgoed.org

EXPLORATIE 77
DE EXPLORATIE VAN NIEUW GUINEA TUSSEN 1915 EN 1935
NEDERLANDS NIEUW GUINEA
Het normale exploratiewerk werd gedurende de eerste wereldoorlog geheel
stopgezet. In plaats daarvan werd een begin gemaakt met de economische exploratie,
welke vooral ten doel had de minerale rijkdommen van Nieuw Guinea
op te sporen.
De ontdekking van een olievindplaats aan de Teer (een zijrivier van de Biri
Rivier) tijdens de militaire exploratie in 1911 was aanleiding voor een onderzoek
van enkele terreinen aan de noordkust door de geoloog Dr W. van Holst Pellekaan in
1916 in opdracht van de Bataafsche Petroleum Maatschappij. Een meer uitgebreid
onderzoek werd door het personeel van de Dienst van het Mijnwezen in Nederlandsch-Indië
verricht. Dit onderzoek werd in Juli 1917 begonnen door Ir G. A.
Hogenraad, leider, en Ir H. H. Horneman. Van Januari tot Juli 1918 werd het
onderzoek onder leiding van Dr G. L. L. Kemmerling voortgezet en tenslotte
met de werkzaamheden onder leiding van Dr J. Zwierzycki met Ir N. J. M.
Taverne en Ir J. B. Grandjean van September 1920 tot Januari 1922 afgesloten.
Hierbij werd het kustgebied met een gemiddelde breedte van ca. 5 o km, gelegen
tussen de Verkam Rivier en de Australische kust (lengte ca. 300 km), geologisch
en mijnbouwkundig verkend. Tussen Juli 1918 en Augustus 1920 werd West
Nieuw Guinea door Ir H. H. Horneman, Dr E. Hartmann en Ir J. E. Loth onderzocht,
waarbij de gehele kust geologisch werd gekaarteerd en enkele doorsteken
in de noordelijke Vogelkop en Bomberai werden gemaakt.
Meer gedetailleerd werd het gebied ten oosten van Straat Sele opgenomen. De
ontdekking van drie olievindplaatsen in het Vogelkop-gebied was aanleiding
voor een onderzoek van 8 maanden door Dr J. P. Roothaan en J. B. Woolley in
1930 in opdracht van de B.P.M. In verband met de economische depressie werden
deze werkzaamheden voortijdig afgebroken. Op grond van de verkregen
gegevens werd echter in 1935 de Nederlandsch Nieuw Guinee Petroleum Maatschappij
opgericht, wier werkzaamheden in het volgende hoofdstuk in het kort
zullen worden besproken (Lit. 45).
In 1923 maakte de hulpbestuursassistent E. Latumenten tochten naar het kustgebied
van Waropen. Langs de Rombaki drong hij door tot in de omgeving van
Goenoeng Dettenoi en naar het gebied van de Taroenggare- en Kope-stammen.
Verdere tochten werden door hem gemaakt naar het Nisa Meer en langs de Gesa
Rivier tot in het Van Rees-gebergte. Vanuit de Gesa Rivier maakte hij een doorsteek
naar de Andai Waren Rivier en bereikte over land de Mamberamo. Deze
tochten waren een belangrijke uitbreiding der militaire exploratie naar het
binnenland van het Waropen-gebied.
In 1923 vond de expeditie naar het Nassau-gebergte plaats, welke eerst onder
leiding stond van Prof. Matthew W. Stirling en later werd overgedragen aan
Dr W. M. Docters van Leeuwen.